Pakhtoon | The Magazine Publishing Since 1928
متعلقه مضامين
کاش چې رښتيا ووئيلے شي
نن چې څوک هم د ملک مجموعي حالاتو ته ګوري نو زړۀ ئې وبوږنېږي، او غريب سړے خو بېخي پوزې لۀ راغلے. هر سړے حالات ګوري او پوهه دے چې ملک ورځ تر بلې مخ پۀ ښکته روان دے. صرف يوه طبقه بلکې يو څو اشخاص داسې دي چې هغوي ته حالات ډېر ښۀ، نارمل بلکې ملک مخ پۀ بره روان ښکاري، او د ترقۍ دعوې هم کوي؛ دغه خلکو کښې زمونږ حکومتي واکمن، وزيراعظم، د وزيراعظم وزيران او مشيران شامل دي . خلک چغې وهي چې ګراني ده، خلک چغې وهي چې دوائي ګرانه شوه، خلک چغې وهي چې تېل، اوړۀ، غوړي او چيني وغېره د هور پۀ بيعه شول خو بلخوا وزيراعظم دغه د اولس ژړا فرياد رد کوي او دعوي کوي چې پۀ ملک کښې ګراني تر ټولو ټيټې کچې ته راغلې ده . اوس يا خو عوام دروغ وائي او يا د ملک وزيراعظم . کۀ مسئله نۀ هوارول وي نو بس دا ئې اسان حل دے چې پړه پۀ اولس واچولې شي او لکه د وزيراعظم صېب فرمان جاري کړے شي چې ملک کښې ګراني نشته او دا ټولې د اپوزيشن ډرامې دي . خو هر سړے پوهه دے چې دا د مسئلې حل نۀ دے. د مسئلې حل مسئله منل دي، د مسئلې حل لټول او ذمه وارو لۀ پړه پۀ غاړه اخستل دي. لۀ بده مرغه نن چې د ملک د چلولو واګې د چا پۀ لاس کښې دي، هغوي يا خو د اولس بدې ورځې ويني نه او يا ئې پۀ ځان غوږونه راچولي دي . مونږ ګورو چې د حکومتي جماعت پۀ حکومت کښې د راتلو نه مخکښې کومه رويه وه، هم هغه عادت ئې نن هم پۀ ځاے دے . مشران وائي چې د ذمه واريو سره سړے سنجيده هم شي او د خبرې اورېدو او برداشت توان ئې هم زيات شي، خو دلته خبره بل شان ده، بلکې پۀ حکومت کښې د راتلو نه پس د حکومتي جماعت د غړو ژبې لا تېزې شوې دي، او ورسره خبره پۀ يو نېب دروغ وئيلو ته اوړېدلې ده . تازه مثال ئې د شفافيت د نړيوال تنظيم “ټرانسپرنسي انټرنېشنل” د رپورټ دے . هر چا ته پته ده چې دا تنظيم د خپلو پلټنو، کره کتنو او تحقيقاتو پۀ رڼا کښې هر کال د نړۍ پۀ ملکونو کښې د کرپشن حالات وړاندې کوي . روان کال ئې هم خپل دغه کار ترسره کړو چې پۀ ۱۸۰ ملکونو کښې ئې د کرپشن حالات نړۍ ته کېښودل . زمونږ لپاره پکښې خبر دا ؤ چې پاکستان پکښې د تېر کال پۀ مقابله کښې پۀ کرپشن کښې “ترقي” کړې ده يعنې د کرپشن پۀ نړيواله درجه بندۍ کښې مملکت خداداد د ۱۲۰ نه ۱۲۴ نمبر ته دانګلي دي . دا خبر ځکه هم مهم دے چې د کرپشن پۀ درجه بندۍ کښې دا ټوپ د هغه سړي پۀ حکومت کښې وهلے شوے د چا بيانيه، چغې، نعره او د عام ټاکنو لويه وسله چې هم دغه د کرپشن مخنيوے ؤ . مونږ ټولو ته ياد دي چې عمران خان به څۀ څۀ وئيل؛ وئيل به ئې چې ملک کښې د روزانه پۀ بنياد دولس اربه روپۍ غلا کېږي، وئيل به ئې چې د تېلو د زيات قيمت لۀ وجې پېسې نېغ پۀ نېغه پۀ حکومت کښې د ناستو خلکو جېبونو ته ځي، وئيل به ئې چې د ټېکسونو پېسې هم دوي اخلي او دغه شان خبره به ئې پۀ هره جلسه او هره موقع پۀ دې راټولوله چې د دۀ نه بغېر ټول غلۀ دي . دا خبرې عمران خان دومره پۀ تواتر او يو نېب کولې چې خلکو ته رښتيا هم دا پۀ نظر راتلل شروع شول . بيا عمران خان حکومت جوړولو کښې برے وموندو او وزيراعظم شو. وعدې ئې کړې وې چې سل ورځو کښې بۀ بدلون راځي، يو کروړ نوکريانې او پنځوس لکه کورونه به جوړولے شي، ارزاني به رواستې شي او پۀ مېرټ بۀ کار کولے شي وغېره وغېره. وخت تېرېدو سره سره اولس ورو ورو پۀ ځان پوهېدل شروع شو چې لوبه ورسره وشوه خو اوس اوبۀ لۀ ورخه تېرې وې . اولس چغې وهل شروع کړل خو وزيرانو او مشيرانو “بادشاه” سلامت ته ووئيل چې دا د مخالف جماعتونو دسيسې دي او ملک ډېر ښۀ روان دے. دا خو پکښې مېنځ کښې د کورونا وبا راغله ګينې نو ملک ئې واقعي چې “بدل” کړے ؤ او دا مونږ نۀ وايو بلکې د وزيرانو بيانونه ئې پۀ رېکارډ شته چې د کورونا لۀ وجې لږ لم لېټ شول ګينې پۀ اېشياء کښې به اوس پۀ اول نمبر وو . خو اوس اولس د دوي پۀ خوي بوي پوهه شوے ؤ نو دغه دعوو ته ئې پام و نۀ ګرځولو او غوښتنه ئې وکړه چې بدلون دې پۀ شړق ولګي خو ګراني قابو کړئ . خو د حکومت وزيران او مشيران پۀ دې ولاړ دي چې ګراني نشته او ملک کښې ارزاني لۀ مخکښې نوره هم زياته شوې ده . ځکه نو چې کله د ټرانسپرنسي انټرنېشنل رپورټ راغے نو پۀ حکومت لکه چې بم پرېوتے وي . خو غم بۀ ئې هغه څوک کوي چې مخکښې وروستو ئې څۀ غم درد وي، د اولس فکر بۀ هغه څوک کوي چې د اولس پۀ ووټ راغلے وي؛ هغه وزيراعظم به د ملک د اولس څۀ غم وخوري چې د اولس پۀ ووټ نۀ وي راغلے بلکې راوستے شوے وي . نو هغه د ټي ائي رپورټ چې د تېر حکومتونو پۀ وخت کښې به دوي د مثال پۀ توګه وړاندې کولو، د دوي لۀ خوا رد کړے شو او بيا ئې فرمان جاري کړو چې پۀ دې رپورټ کښې پۀ کار راوستے شوے مواد زوړ يعنې د تېرو کلونو ؤ . دا بيانيه ئې ونيوله او هر حکومتي وړوکي او لوے سړي پۀ هرځاے کښې هم د دې ورد شروع کړو . يو خوا د ټي ائي رپورټ ؤ او بلخوا د وزيراعظم وزيران او مشيران؛ خلک حېران وو چې د چا ومني . خو هغه چې وائي چې د دروغو مزے لنډ وي نو ډېر زر ورته احساس وشو چې دا دروغ ئې نۀ چلېږي نو بس بيا ئې بهانې شروع کړې او قيصه ئې د تېرو حکومتونو پۀ سر د ورتپلو کوشش وکړو . بهر حال، پۀ دې دومره نازکه مسئله هم حکومت د دروغ وئيلو خپل عادت پۀ ځاے وساتلو . دغه شان کۀ وګورو نو د يوې مياشتې پۀ لنډه موده کښې مونږ وليدل چې حکومت ته د براډشيټ، پارټي فنډنګ کېس، ملائشياء کښې د پي ائي اے پۀ برمته کېدلو، د مچ، کوټه مظاهرينو سره د دلاسې، د نېب پۀ کردار، او د سېنېټ الېکشن لپاره د حکومت لۀ خوا پۀ روان جوړ توړ هېڅ د رښتيا وئيلو همت و نۀ شو . عجيبه خبره دا هم ده چې څوک هم پۀ حکومت کښې کوم نقص يا کمے پۀ ګوته کوي نو حکومتي واکمن او د حکومتي جماعت غړي نېغ پۀ نېغه پۀ تېرو حکومتونو بمباري کوي او د هر څۀ لپاره هم هغوي ذمه وار ګرځوي . سړے حېران شي چې دوي د تېرو دوه نيم کلونو راهسې اخر ناست څۀ ته دي . نن پۀ سياسي، اقتصادي، د خارجه پاليسۍ او يو شمېر نورو معاملو کښې ملک د بحراني کېفيت سره مخ دے خو لۀ بده مرغه حکومت د رښتيا وئيلو توان نۀ لري او هره مسئله پۀ دروغو د پټولو کوشش کوي . مشران وائي چې “رښتيا چې راځي دروغو به کلي وران کړي وي”، هسې نه چې د حکومت بچ کولو لپاره دروغ هم داسې جاري وي او پۀ اخر کښې ئې تاوان ټول ملک ته ورسي . ملک يو ډېر فېصله کن ګوټ پېر باندې ولاړ دے، فېصله به کول وي، يا خو به دا “نيازبين” حکومت بچ کول وي او يا ملک . کۀ پۀ دروغو کار چلېږي نو بيا خو دې ښۀ پۀ نره او ډاډ ووئيلے شي او کۀ نا دروغ د مسئلې حل نۀ وي نو بيا بايد رښتيا ووئيلے شي.
“اے اېن پي د دې خاورې رښتينے نمائنده جماعت”
د جنورۍ پۀ درويشتمه نېټه پېښور کښې د باچاخان اوونۍاو د انجمن اصلاح الافاغنه د سل کلن جشن پۀ وياړ راجوړې يوې لويې او تاريخي جلسې ته د عوامي نېشنل ګوند مرکزي سينئير نائب صدر امير حېدر خان هوتي، مرکزي ستر سېکتر ميا افتخار حسېن او صوبائي صدر اېمل ولي خان مهمې وېناوې وکړې . د مشرانو لۀ خوا پۀ وېناوو کښې څو مهمې غوښتنې او ټکي مخې ته راغلل چې پکښې د ترهګرۍ خلاف د جنګ د پلټنو لپاره د ټروتهـ کمېشن قيام، د ضم ضلعو لپاره اعلان کړے شوې سل اربه روپو او درې فيصده اېن اېف سي برخې ادائيګي، د ضم ضلعو ډي مائن کول او د ورکو خلکو پۀ سمدستي توګه پۀ عدالتونو کښې وړاندې کول شامل وو . پۀ دې موقع مياافتخار حسېن دا هم ووئيل چې ډېره د افسوس خبره ده چې چا ملک دوه ټکړې کړے دے نو هغه وفادار دي او چا چې د ملک د بچ کولو کوشش کړے دے نو هغه غدار دي . مشرانو پۀ دغه جلسه کښې د پښتون اولس د حق، د ووټ د احترام او د سياست،جمهوريت او پارلېماني رواياتو پۀ ځاے د ساتلو هم خبره وکړه . لۀ دې وړاندې د ګوند صوبائي صدر اېمل ولي خان د باچاخان اوونۍ او سل کلن جشن د پرانستې پۀ موقع غونډې ته پۀ خپلو خبرو کښې پۀ څرګنده ټکو کښې وئيلي وو چې د دې ځمکې حقيقي وارث عوامي نېشنل ګوند دے او زياته کړې ئې وه چې هم دا باچاخان او خدائي خدمتګار وو چا چې خپل اولس لۀ د ووټ حق ګټلے دے . کۀ د مشرانو خبرو، غوښتنو او مطالبو ته غوږ شو نو مونږ ته پکښې صرف او صرف د خپل اولس درد او غم ښکاري . کۀ د ټروتهـ کمېشن خبره ده نو د دې اولس حق دے چې ورته رښتيا ووئيلے شي، دغه شان کۀ د ضم اضلاع سره شوې وعدې يادوو نو بايد خلاص ووئيلے شي چې ولې د درې کلونو تېرېدو باوجود د جنګ ځپلې سيمې بې سېواده، غريب او کري کور اولس نن هم د خپل حق څخه بې برخې دے . دغه شان کۀ نن دلته پۀ صوبه کښې د حکومت جوړښت ته ګورو نو سړے حېران شي چې پۀ حکومت کښې ناست خلک اخر پۀ کوم قابليت ناست دي، ايا دوي د اولس د خدمت تاريخ لري؟ ايا دوي قربانۍ ورکړي؟ ايا دوي د اولس پۀ مسئلو خبر دي؟ ايا دوي اهليت لري؟ ايا دوي د اولس اصل نمائندګان دي؟ ايا دوي د اولس پۀ ووټ راغلي؟ وغېره وغېره . د هر سوال،جواب به نفي کښې وي . ځکه نو اېمل ولي خان ووئيل چې اے اېن پي د دې خاورې حقيقي نمائنده او وارث جماعت دے . دا خبره صوبائي صدر څۀ پۀ جذباتو کښې نۀ ده کړې، بلکې د دې پۀ شا يو تاريخ، يو حقيقت، يوه مبارزه، يو سفر، يو سوچ، يوه نظريه او بلها قربانۍ پرتې دي . دا باچاخان ؤ، دا د هغۀ بې لوثه ملګري خدائي خدمتګاران وو چا چې لۀ دې ځمکې پېرنګے شړلے، دا باچاخان او خدائي خدمتګار وو چا چې خپل اولس لۀ د ووټ حق ګټلے، دا باچاخان ؤ چا چې خپل اولس لۀ د خپل حق غوښتلو لار ورکړې وه . نن هم کۀ پۀ دې ځمکه چرته يو داسې غږ وچتېږي کوم چې د اولس بنيادي د ازادۍ حق، د ژوند کولو حق او د امن پۀ لار کښې خنډ جوړېږي نو بل يو هم نا بلکې هم دا عوامي نېشنل ګوند مخې ته ودرېږي، اواز پورته کوي، خپلې سينې وړاندې کوي، قربانۍ ورکوي خو پۀ دې ځمکه د بنيادپرستو او غېر جمهوري خلکو سوچ لۀ ځاے نۀ ورکوي . خلکو د اے اېن پي پۀ حکومت کښې وکتل چې د ترهګرۍ او سېلابونو باوجود پۀ دې ځمکه د يونيورسټيو، کالجونو او سکولونو جال خور کړے شو . يو خوا هغه خلک وو چا چې سکولونه الوځول او بلخوا د دې خاورې حقيقي وارث عوامي نېشنل ګوند ؤ چا چې دلته سکولونه جوړول . يو خوا هغه خلک وو چې خلکو نه ئې د ژوند کولو حق تروړلو او بلخوا دا ګوند ؤ چې د امن لپاره ئې خپلې سينې ډهال کړې وې . نن کۀ دا ګوند د دې خاورې د حقيقي نمائندګۍ دعوي کوي نو هسې ئې نۀ کوي بلکې پۀ شا يو څۀ ثبوت لري . کۀ پۀ تاريخي توګه د باچاخان او د خدائي خدمتګارو د هلو ځلو، منډو ترړو، قربانيو او مسلسل مبارزې نه د ګوند سياست عبارت دے نو کله چې ورته پۀ ۲۰۰۸ کښې د خپلې صوبې د اولس د خدمت موقع ترلاسه شوه نو نړۍ ته ئې وښودل چې خلک حکومت څنګه کوي. کۀ يو خوا ئې پۀ اتنظامي او پارلېماني توګه خپلې صوبې لۀ نوم او شناخت، حق او پنګه وګټله نو ورسره ئې پۀ نصاب کښې خپل اتلان هم شامل کړل تر څو د دې خاورې بچي د خپلو اتلانو، مشرانو او رښتيا تاريخ نه خبر شي. بيا د اتلسيم ائيني ترميم کارنامه خو د ملي مشر اسفنديار ولي خان داسې يوه کارنامه ده چې صرف د پښتونخوا اولس نا بلکې د ټول ملک واړۀ قامونه او وړې صوبې پرې ناز کولے شي . دغه د اولس د حقونو لاس ته د راوړنو سفر نۀ خو دغه ځاے ولاړ دے او نۀ د جمود ښکار دے، ځکه چې اوس د دې اولس د حق تحفظ او د دې ساتنه کول هم عوامي نېشنل ګوند خپل فرض ګڼي . هم دا تاريخ دے، هم دا سوچ دے، هم دا حقيقت دے، هم دا نظر دے، هم دا فلسفه او هم دا نظريه ده چې اېمل ولي خان نن پۀ څرګنده ټکو ښۀ پۀ خلاص مټ دعوي کوي چې عوامي نېشنل ګوند د دې خاورې رښتينے وارث دے . دا هم د پام وړ ده چې بل کوم ګوند پۀ سياسي توګه پۀ صوبه کښې د داسې دعوې همت هم نۀ شي کولے ځکه چې دومره څرګنده تاريخ، دومره څرګنده قربانۍ، دومره اوږده مبارزه او دومره پۀ خپل قام، اولس او ځمکه مئينتوب بل د چا سره هم نشته . حقيقت هم دا دے چې عوامي نېشنل ګوند د دې خاورې حقيقي وارث دے.