Pakhtoon | The Magazine Publishing Since 1928
متعلقه مضامين
کۀ د انسان ژوند، کړاوونو، تکليفونو او مشقتونو ته وکتے شي نو ژوند ډېر ګران دے او بيا چې سړے د پښتنو ژوند ته وګوري نو بېخي زيات ګران او کله کله خو پۀ اوږو د اوړلو هم قابل نۀ وي. دا نۀ وايم چې ګنې د نړۍ پۀ نورو قامونو به ګران وخت، مشکلات او تکليفونه نۀ راځي خو چې پښتون ته ګورو نو ښکاري چې دې دنيا ته بس د تکليفونو او سختيو ګاللو لپارے راغلے دے. انسان صرف خوراک څکاک نۀ کوي او نۀ ورته ضرورتونه وېړيا ملاوېږي. د هر کار لپاره ضرور منډه وهي، ستړې کوي او زيار باسي. بيا زياتره خلک د بېلا بېلو کورنيو، کاروباري او نورو مسئلو او ستونزو ښکار وي ځکه نو انسان کله کله د ژوند څخه سټرے شي، دمه غواړي، تنګ شي، سکون او ارام غواړي، بې قراره شي، قرار غواړي. د خپلې ستړيا، ناامېدۍ لرې کولو لپاره انسانان د مختلفو کارونو پله مخه کوي. څوک سېلونه کوي او خشته ځايونو ته ځي، څوک بنډارونه جوړوي او څوک د موسيقۍ نه خوندونه اخلي او څوک د فنون لطيفه پۀ رنګونو کښې ځان ورکوي.
فنون لطيفه پۀ ژوند کښې د مهين احساس زېرے دے. کۀ انسان صرف کار، منډو ترړو ته پاتې شي نو ډېر زر د ژوند پېټے ورته دروند شي او د مخلتفو بيمارو او ناروغيو ښکار شي. بيا د انسان فطرت هم داسې دے چې ستړے شي نو ارام سره سره ځنې د داسې شيانو طلب محسوسوي چې بدني ارام سره سره ورته ارواحي او نفسياتي ارام ترلاسه شي. کومو ټولنو کښې چې فنون لطيفه شتون لري نو هغه خلک د ښۀ مزاج څښتنان وي، د مسکا او خندا علامتونه وي. زمونږ خاوره پۀ قدرتي توګه پۀ فطري ښائستونو سمبال ده او هم دا وجه ده چې دلته شاعري، موسيقي او فنون شتون لري. د ټپې پۀ شکل کښې خو مونږ دا دعوا هم کولے شو چې هر پښتون شاعر دے. بيا رباب دے او کۀ منګے، چابېته ده يا ټپه، پۀ هر صورت زمونږ د کلتور او ثقافت غمازي کوي. زمونږ پۀ ادب کښې د خداے پۀ فضل داسې داسې نامې شته چې د نړۍ د نورو ژبو پۀ ادب کښې ئې مثال مشکل دے. د خوشحال خټک، رحمان بابا، حمزه بابا، غني خان وغېره مثال څوک راوړے شي. بيا پۀ هنرمندانو کښې خيال محمد لالا، ناشناس او زرڅانګه ځانله ځانله د انسټيټيوټس درجې لري. پۀ ډرامه او فلم کښې هم دې خاورې د دغه مېدان اتلان زېږولي دي. دليپ کمار کښې د پېښور د خوږې خاورې خواږۀ کۀ نۀ وو نو بل څۀ وو؟ مطلب د خبرې دا دے چې کۀ زمونږ سيمه ښائسته ده نو خلک ئې هم پۀ څۀ هم لۀ چا هم کم نۀ دي.
لۀ بده مرغه د تېرو څۀ د پاسه څلور لسيزو راهسې زمونږ پۀ خاوره د ترهګرۍ جنګ د ژوند د نورو اړخونو پۀ شان د فنون لطيفه اړخ هم ډېر ځپلے، زورولے او چېړلے دے. کۀ شاعران مو متاثره شوي دي نو اداکاران خو مو لۀ برمه پرېوتې دي. کۀ د موسيقۍ هلې ځلې متاثره شوي دي نو سندرغاړي هم لولپه دي. کۀ فنکار سپک کړے شوے نو د هنرمند مو هم تپوس نۀ کوي. يو وخت ؤ چې پېښور کښې به روزانه سندرې رېکارډ کېدې، پروګرامونه به وو خو اوس خبره دې حال ته رارسېدلې ده چې ځنې هنرمندو يا خو خپل کارونه پرېښي دي او يا نورو ملکونو ته پۀ تګ مجبوره شوي دي. دې هر څۀ کۀ يو خوا هنر، فن او ادب وزپلو نو بلخوا د موسيقۍ معيار هم راپرېوتے دے. خو هغه وائي کنه چې کۀ د ظلم شپه څومره هم اوږده ولې نۀ وي خو د سحر رڼا پۀ بام څرک ضرور وهي.
د نن سل کاله پخوا پۀ دې خاوره د پېرنګي پنجې ښخې وې او د پښتنو د تپوس څوک نۀ وو. پښتانۀ پۀ خپله خاوره غلامان وو، پۀ خپلو وسيلو ئې اختيار نۀ ؤ؛ ځمکې د دوي وې خو مزې د پېرنګي وې، محنت د دوي ؤ او ثمر ئې پېرنګي خوړلو. د ظلم د پاسه ظلم دا ؤ چې چا د خپل حق تپوس هم نۀ شو کولے. خو بيا قدرت مهربانه شو او د اتمانزو د خاورې نه يو دنګ لوړ او خشته ځوان پاڅېدو، د خپل حق او قام نعره ئې اوچته کړه او پۀ لږه موده کښې د پښتون قام د سترګو تور شو. دغه دنګ لوړ ځوان فخر افغان باچاخان ؤ. پښتانۀ يا خو د خپلمېنځي نفاق لۀ وجې بې برکته او کمزوري وو او يا دومره زورور شو چې د پېرنګي پۀ شان خونخوار ظالم ته ئې سترګو کښې سترګې واچولې. دا بل څۀ نۀ وو بلکې د دې خاورې خپله وينه او جوش ؤ چې د باچاخان پۀ شکل کښې مخې ته راغله. باچاخان به خبره کوله، پۀ دليل به ئې کوله، پۀ استقامت به ئې کوله او د صبر پۀ هنر به ئې کوله. باچاخان پښتانۀ پوهه کړل چې دا خاوره د دوي ده، د پېرنګي نۀ ده، پښتانۀ ئې پوهه کړل چې تاسو غلامان نۀ يئ بلکې د دې خاورې مالکان يئ، پښتانۀ ئې پوهه کړل چې ستاسو حقونه څۀ دي، پوهه ئې کړل چي خپل حق به څنګه غواړئ، پښتانۀ ئې پوهه کړل چې دوي ته د څۀ ضرورت دے، پۀ سياست کولو ئې خبر کړل، د تعليم پۀ ارزښت ئې پوهه کړل، پوهه ئې کړل چې د خاورې سره مينه څۀ وي، پوهه ئې کړل چې د ژبې سره مينه څۀ وي، پوهه ئي کړل چې اتفاق ولې ضروري دے، پوهه ئې کړل چې جنګ ولې بدرنګ دے، پوهه ئې کړل چې عدم تشدد څۀ معني لري. پښتنو لۀ ئې د تلعيم ورکولو لپاره ازادې مدرسې، خپله ژبه کښې صحافت لپاره “پښتون” مجله، د جذباتو اظهار لپاره د ډرامې هنر ورکړو.
نن چې کوم حالات پۀ پښتنو او پښتنه سيمه راټيټ دي نو د دې لۀ وجې پۀ يو شمېر زيانونو کښې يو زيان فنون لطيفه ته رسېدلے چې لۀ وجې ئې هنرمندان د مختلفو کشالو، ستونزو او مصيبتونو ښکار دي. خو ښۀ دا ده چې پۀ دې کرکجن او کړکېچن چاپېريال کښې نن هم د باچاخان فکر ژوندے دے، نن هم دغه فکر د دې حالاتو مخې ته ولاړ دے او د خپل فنکار او هنرمند د ژغورلو هڅې کوي. نن د بابا کړوسے اېمل ولي خان رامخې ته شوے ترڅو د خپل هنرمند، فنکار، شاعر او سندرغاري د مسئلو څۀ نه څۀ مداوا او علاج وکړي. کۀ پۀ عامه سترګه ورته سړے ګوري نو دا يو عام ګام دے خو کۀ پۀ سنجيده نظر او د حالاتو پۀ تناظر کښې ورته وکتے شي نو دا يو تاريخي ګام دے بلکې يو تاريخ لګيا دے جوړېږي. زمونږ سترګور او ليکوال نظر لري چې يو شاعر اديب سړے غېر سياسي لۀ سره نۀ شي کېدے او بيا هم دا خلک وي چې د ټولنې د اصلاح درنه ذمه واري پۀ سر اوړي.
هم پۀ دې لړ کښې د اګست پۀ نهمه نېټه باچاخان مرکز کښې يو خوندور پروګرام وشو چې پکښې د پښتو موسيقۍ، فنون لطيفه او هنرمندانو او فنکارانو د خدمت لپاره د “انګازې” پۀ نامه د پروډکشن هاوس پرانسته وشوه.
انګازه يو خوږ ټکے دے او هغه اواز ته وائي کوم چې نۀ راتمبېږي. نورې معنې ئې د اثر او علامې پۀ مطلب هم شته. خو پۀ موجوده حالاتو کښې انګازې واقعي انګازه ده ځکه چې اواز ئې پۀ زړۀ کښې جذب کېږي او نۀ راتمبېږي.
د “انګازې” پرانسته شهنشاه غزل خيال محمد صېب او د باچاخان ټرسټ چيف ايګزېکټيو اېمل ولي خان پۀ شريکه وکړه او دې سره د انګازې د لوګو مخکتنه هم وشوه. انګازې به خپلې ټولې هلې ځلې د انقلابي سندرغاړي ښاغلي ګلزار عالم پۀ مشرۍ کښې ترسره کوي. دا يوه درنه دستوره وه چې پکښې ميا صېب، سردار حسېن بابک سره سره د پارټۍ نورو مشرانو، صحافيانو او کارکنانو هم ګډون کړے ؤ. پۀ دې خاص موقع د پي ټي اېم مشر منظور پشتين هم راغلے ؤ او پروګرام ته ئې درناوے بخښلے ؤ. پروګرام کښې احمد ګل استاد، ګلزار عالم، فياض خېشګي، انور خيال، فضل وهاب درد، اسفنديار مومند، وږمه بي بي، شاکر زېب او نورو يو شمېر سندرغاړو د خپل فن مظاهره کړې وه.
کۀ د عوامي نېشنل ګوند کوششونو ته وګورو نو صرف او صرف د خپلې خاورې خدمت کول دي هغۀ کۀ پۀ هر رنګ کښې وي. عوامي نېشنل ګوند يوازې يو سياسي جماعت نۀ دے بلکې د يو سوچ نوم، د يو لوے تحريک تسلسل او د يوې نظريې پېداوار دے. د دې جرړې دومره قوي او مضبوطې دي چې کۀ يو خوا د سياست پۀ ګر پوهه دے نو بلخوا د ژبې، کلتور او تاريخ پۀ ارزښت هم پوهه دے. مونږ ګورو چې يو شمېر سياسي ګوندونه بلها خبرې، بلها دعوې کوي خو صرف د نعرو تر حده ولې عوامي نېشنل ګوند يو داسې جماعت دے چې څۀ وائي نو هغه کوي هم.
زمونږ پۀ خيال “انګازې” د دې خاورې د فن او فنکار لپاره د يو نوي ژوند زېرے دے. پۀ يو داسې وخت کښې چې زمونږ د خاورې هنرمند، فنکار، ارټسټ، سندرغاړے او شاعر پۀ سخته کښې او حکومت هم خپلې ذمه واريو پوره کولو څخه يا خو غافله دے او يا ئې دا ترجيح نۀ ده، نو عوامي نېشنل ګوند مخې ته راځي او عملي کار کوي. کۀ د تعصب، نفرت او سپک نظر چشمې څوک لرې کړي نو ليدلے شي چې کۀ نن څوک د پښتنو د حقونو خبره کوي نو هغه يوازې يو عوامي نېشنل ګوند دے. او دا هسې نۀ ده بلکې سل کاله مخکښې د دې لارې بنياد باچاخان بابا ايښے ؤ. دا سفر به لۀ خېره هم داسې پۀ موجونو وي او عوامي نېشنل ګوند به د خپل پښتون خدمت جاري ساتي. بس پښتنو له يو کار کول دي چې خپل پردے او دوست دښمن وپېژني، سوچ وکړي او د عقل څخه کار واخلي.