” اېبسلوټلي يس؟ ” – سلطان خان ټکر

متعلقه مضامين

لانجه مار وزيراعظم

پاکستان او نړيوال پير

د منګي غاړه مې شنه . . . – سلطان خان ټکر

موجوده د خزانې مشير چې کله پۀ حکومت کښې نۀ و نو د سابقه مشير خزانه حفيظ شېخ باره کښې ئې قوم ته پټۍ اوروله چې د ديارلس فيصد شرح سود پۀ وجه ئي د ملک بېړه غرقه کړه۔ د ګېس، بجلۍ، پټرولو، د هر يو څيز قيمتونه ئي وچت کړل، پۀ ملک ئې د ائي اېم اېف د پروګرام د وجې نۀ يو غېر يقيني صورت حال جوړ کړے دے، ايا د موجوده مشير خزانه د راتلو سره پۀ مونږ باندې ائي اېم ايف پۍ راپرېښودل، کۀ پيو کښې اوبۀ هم نورې سېوا کړې او د ملک کباړي بېړه ئي نوره هم کباړي کړه، ايا قيمتونه ښکته شو او کۀ نۀ د وريځو نه هم بره سېلونه کوي؟ موجوده حکومت اعلان کړے دے چې د سټېټ بېنک د خپلواکۍ د پاره به ډېر زر يو بل پاس کړے شي۔ نۀ پوهېږو چې څۀ وجه ده چې د بېنک د خود مختارۍ نۀ بغېر ائي اېم اېف پاکستان ته پۍ ورکول بند کړي دي۔ د ائي اېم اېف د نخرو د وجې نه د بجلۍ نرخ مونږ اسمان ته کړو، د ډالر نۀ مو د روپۍ پۀ مقابله کښې سرۀ زر جوړ کړل، پۀ هر څۀ مو ټېکسونه شروع کړل، کومه شرح سود چې موجوده مشير خزانه د ملک بېړه چپه کول ګڼل، پۀ هغه لاره ئې پۀ خپله ډانسونه شروع کړل يعنې د سټېټ بېنک مانيټري پاليسي کمېټۍ چې کوم ميټنګ پۀ ۲۶ نومبر باندې ؤ هغه ئې ۱۹ نومبر ته کړو، پۀ مارکيټ کښې دا تصور شو چې شايد سټېټ بېنک شرح سود کم از کم زياتول غواړي، د دې د وجې نه پۀ ۱۸ نومبر سټاک مارکيټ پونې پانچ سو پوائنټه پۀ ښکته شو۔ پۀ ستره نومبر هم څلور نيم سوه پوائينټه مارکيټ ښکته شوے ؤ او اخر دا چې شرح سود پاو باندې اوۀ نه پاو کم نهه فيصد ته لاړو۔ د سټېټ بېنک خپل واکي پکار ده، خو دا هم کتل پکار دي چې دا خپل واکي پۀ کوم بنياد کېږې۔ عمران خان به پۀ ماضي کښې وئيل چې اسحاق ډار د پاکستان معيشت د پاره ” هټ مېن ” دے، يقينا چې اوس واقعي د پاکستان معشيات د اکنامک هټ مېن پۀ لاسو کښې دے۔ پۀ ۹ مارچ د کابينه نه پۀ ۷ منټه کښې د سېټېټ بېنک ترميمي ډرافټ بغېر څۀ د بحث و مباحثه نه پاس شوے ؤ، څۀ وزيرانو ګيله هم کړې وه چې دا ډرافټ خو مونږ ته د شپې ناوخته مېلاو شوے ؤ او مونږ سټډي کړے هم نۀ دے، پۀ هغې وخت کښې حفيظ شېخ صېب وئيل چې ” ارجنسي ” وه او چې کله بل اسمبلۍ ته لاړ شي نو هلته به پرې بيا بحث کوو يعنې د سېنېټ د ټاکنو پۀ ګرمه کښې ورله د خان کابينې د منظورۍ ډنګ ورکړو، حالانکې د ډرافټ د پېش کولو نه مخکې حکومت انکار کولو چې دا هسې د سوشل مېډيا خبرې دي۔ د دې کالم د ليکلو پۀ وخت کښې ليکلے شوے ډرافټ پۀ وزارت قانون کښې پروت دے او کوم اطلاعات چې را ښکاره شوي دي، هغه ډېر وېرونکي دي۔ د سټېت بېنک د ګورنر سره به ” اېبسلوټلي ” خپل واکي راشي۔ د سټېټ د ګورنر تعين به د ۵ کالو د پاره وي بلکې د لس کالو د پاره هم کېدے شي، څۀ تپوس به ترې نۀ شي کېدے، نۀ به پارلېمنټ ته جوابده وي، نۀ به وزير اعظم او نۀ صدر ته تابع وي، بس دومره به وي چې پۀ کال کښې به يو رپورټ پارلېمنټ ته پېش کوي۔ پۀ دنيا کښې پۀ يو جمهورې ملک کښې چرته هم د يو کس سره اېبسلوټلي پاور نشته، د سټېټ بېنک ګورنر خو پۀ کښې ډېره لرې خبره ده۔ دا خبره د هيچا پۀ پوهه کښې نۀ راځي چې پارلېمنټ کۀ څۀ قسمه د سټېټ بېنک متعلق قانون سازي کوي، نو د سټېټ بېنک د ګورنر به تپوس کوي۔ بله خبره دا ده چې د سټېټ بېنک بورډ به د خپلو ملازمينو د تعداد او انتخاب، تنخواګانو او مراعاتو تعين کوي چې د بورډ چئيرمين ګورنر صېب پۀ پۀ خپله دې يعنې ګورنر صېب ځان له به پۀ خپله هم د تنخوا او د مراعاتو تعيناتي کوي، ” اټ مېکس نو سنس” يعنې څۀ د خندا خبره ده۔ بله دا چې سټېټ بېنک ملازمين ته به سول ملازمين سټېټس حاصل نۀ وي يعنې هر څۀ به د ګورنر عرف ائي اېم اېف ګل پۀ لاس کښې وي۔ د سټېټ ګورنر به د خپلې څوکۍ نه نۀ پارليمنټ، نۀ وزيراعظم لرې کولے شي، صدر ئې د ذهن د خرابۍ پۀ بنياد لرې کولے شي خو پۀ کورټ به ئې ثابته وي۔ پۀ دې ډرافټ کښې دا خبره ده چې فسکل پاليسي کمېټي به هم نۀ وي، د سټېټ بېنک پۀ ميټنګونو کښې به فنانس سېکرېټري هم نۀ کښېني يعنې ګورنر صېب سره به يو اېبسلوټلي پاور وي، د کمال خبره خو دا ده چې دا اېبسلوټلي پاور کس د بهر ( ائي اېم اېف ) نه مسلط هم کېږې يعنې د ملک پارليمنټ چې د ۲۲ کروړو عوامو يو نمائنده فورم دے هغه هم پۀ ګورنر صېب به څۀ اختيار نۀ لري۔ د ملک وزيراعظم، وزير خزانه خو د فرض پۀ کوتاهۍ کښې جېل ته تلے شي او ګورنر صېب د نېب د باؤ بلا نه هم ازاد دے بلکې کۀ نېب د بېنک د يو ملازم نه د غۀ د جرم باره کښې څۀ پوچ ګچ کوي نو د ګورنر نه به اجازت اخلي، نو پوهېږو چې ” ون سائډډ پاور ” ورکولو باندې به څنګه فسکل پالېسيانې ښۀ شي۔ پۀ اوسني ډرافټ کښې دا ليکلې دي چې د سټېټ بېنک ګورنر به صرف د مانيټري پاليسي ذمه دار وي، د اکنامک ډويلپمنټ سره به د دۀ څۀ کار نۀ وي يعنې شرح سود به څۀ وي او روپۍ به د ډالر پۀ مقابله کښې څومره وزنداره وي، د سټېټ بېنک به صرف دا کار وي، شرح سود مخکې سېوا تېره پورې تلے ؤ، چې د وجې نۀ ئې روپۍ پۀ بره تلې ده، دے سره قوم ته د موجوده مشير خزانه مطابق سالانه ” مور دېن ” ۱۵۰۰ ارب ټيکه ولګېده، څۀ وجه ئې معلومه نۀ شوه، بقول موجوده مشير خزانه دومره قوم ته معلومه شوه چې حفيظ شېخ د ملک بېړه غرقه کړه يعنې موجوده ډرافټ خو د سټېټ بېنک د ګورنر نه يو شتر بې مهار جوړه وي چې نتائج به ئې قوم زغمي، پۀ دنيا کښې يو ملک هم سټېټ بېنک ګورنر له دومره اختيارات نۀ ورکوي، کۀ چرته خدا ناخواسته پۀ ملک څۀ اېمرجنسې راغله، نو د حکومت فنانسنګ به څوک کوي، عموما پۀ داسې صورت حال کښې پۀ دنيا کښې د ملک مرکزي بېنک فنانسنګ کوي۔ کال دوه مخکې چې کاله سټېټ بېنک د هاټ مني پۀ چکر کښې د فارنر نه پۀ سېوا ۱۳ فيصد شرح سود سره ډالر بمقابله روپۍ پۀ ۱ نسبت ۱۶۴ واخستل او بيا ئې ورته واپسي پۀ ۱ نسبت ۱۵۳ روپۍ سره وکړه يعنې فارنر له ئې ډبل فائده ورکړه او بلخوا ئې د زيات شرح سود پۀ وجه ملک هم د معاشي تباهۍ سره مخ کړو، احتساب د هېچا سره ونۀ شو، اخر ائي اېم اېف دا دومره اختيارات د څۀ د پاره غواړې، دا زما خيال نۀ دے بلکې ترين صېب ئې پۀ خپله وائي چې د ائي اېم اېف پروګرام پۀ دې وجه پۀ ټپه دے، پۀ دې سلسله کښې وزير قانون ائي اېم اېف ته دا بريفنګ هم ورکړے ؤ چې تاسو څۀ غواړئ نو دا زمونږ ائين سره متصادم دے يعنې ائي اېم اېف پۀ پاکستان کښې يو رياست در رياست جوړول غواړي۔ کۀ مونږ د سټېټ بېنک د قيام پۀ وخت کښې د قائد اعظم تقرير ته وګورو نو پۀ تقرير کښې د قائداعظم وړومبۍ جمله دا وه چې سټېټ بېنک د پاکستان د معاشي تحفظ ضامن دے۔ نن د عمران خان حکومت هغه اداره د ائي اېم اېف پۀ قبضه کښې ورکوي۔ نوټ! د سټېټ بېنک ګورنر د ائي اېم اېف د بورډ اف ګورنر ممبر هم وي۔ چې راځي هم د ائي اېم اېف له طرفه او رپورټ هم هغوي ته پېش کوي، نو هدايات به هم د هغوي نه اخلي، نو بيا به څۀ وي او چې د پاکستان د حکومت پرې اختيار هم نۀ وي، بس راشه کۀ تاودېږې، نتيجتا د ائي اېم اېف يو وائسراے به وي۔ د ګورنر صېب ارشادات عاليه ته چې ګورو نو پۀ قابليت ئې څۀ شک هم نۀ دے پکار، پۀ لندن کښې ئې اوس اوس فرمائيلي وو چې د ډالر د وزندارۍ نه بېرون ملک پاکستانيانو ته ۵۰۰ ارب روپۍ فائده وشوه۔ د عمران خان د اپوزيشن د وختو يوه ټپه ده چې کله پۀ پاکستان قرضه هم کمه وه نو وئيل به ئې چې ډالر يوه روپۍ بره شي نو پۀ ملک سل ارب روپۍ قرضه خود بخود سېوا شي، او اوس ګورنر صېب وائي چې د ډالر پۀ لوړه تلو سره بېروني پاکستانيانو ته ۵۰۰ ارب روپۍ فائده وشوه، يقينا چې دې بيان سره راته د اپوزيشن عمران خان ډېر زيات پۀ ژړا ژړا را ياد شو۔ پۀ دې وخت کښې هم زمونږ سټېټ بېنک ګورنر د ملائشيا، تهائي لېنډ، ارجنټينا، برازيل او د چلي د ګورنر زيات خود مختاره دے، د جاپان او کوريا د ګورنر کم دے، خو هغوي د خپل امارت د وجې نه د ائي اېم اېف محتاجه هم نۀ دي۔ زمونږ ګورنر صېب د بهارت د ګورنر برابر دے۔ عمران خان خو د اېبسلوټلي ناټ چغه ووهله او امريکه ته ئې د اډو ورکولو نه انکار وکړو، ګرچې غوښتې چا وې، اوس ائي اېم اېف ته د اېبسلوټلي ناټ پۀ ځاے ائيني طور باندې د “اېبسلوټلي يس” سره څهره پۀ لاس ولاړ دے، “يه ګهر مېرا ګلشن هے، ګلشن کا خدا حافظ “۔