Pakhtoon | The Magazine Publishing Since 1928
متعلقه مضامين
پۀ دغه سحر کۀ څۀ هم زمونږ پۀ ذهنونو کښې بلها سوالونه، پوښتنې، خطرې، خدشې او د بې يقينۍ يوه پوره غوغا وه خو مونږ د يو پوخ عزم، پخې ارادې، ولولې، جزبې او مثبت سوچ سره قدم وچت کړو او د خپل سفر اغاز مو وکړو. دا نۀ يو عام سحر ؤ او نۀ يو وړوکے ګام. اصل کښې پۀ دغه ورځ پوره يو تاريخ جوړېدو والا ؤ. يو داسې تاريخ چې د دې نۀ وړاندې ئې يو سياسي ګوند تصور هم نۀ ؤ کړے. خو عوامي نېشنل ګوند نۀ صرف دغه ګام پورته کړو بلکې بريا ئې هم ترلاسه کړه. پۀ دغه تاريخي ورځ د ګوند د زنانؤ پنځه کسيزه ډله د صوبائي نائب صدرې شازيه اورنګزېب پۀ مشرۍ کښې د جنوبي ضلعو او وزيرستان پۀ دوره روانه شوه. پۀ دې ډله کښې مرکزي نائب صدره شازيه مروت، د مردان ضلعي نائب صدره، د صوبائي کونسل غړې او د جنوبي ضلعو لپاره کوارډينېټره سيده نازيه شاه او ضلعي نائب صدره سليمه جهانګير هم شامله وه. دا دوره د صوبائي صدر اېمل ولي خان د هداياتو پۀ رڼا کښې ترسره کېده. د دې دورې تر ټولو لويه ځانګړتيا دا ده چې لۀ دې وړاندې د ملک د يو ګوند زنانه مشرتابه هم د زنانؤ د تنظيم سازۍ لپاره د شمالي وزيرستان دوره نۀ وه کړې.
د دورې نه وړاندې د تيارۍ پۀ لړ کښې پۀ باچا خان مرکز کښې مهمه غونډه ترسره شوې وه چې پۀ کښې د تحصيل نه واخله ضلعې او صوبائي او مرکزي کابينې غړو او د اسمبلۍ پخوانيو زنانؤ غړو هم ګډون کړے ؤ. پۀ دې غونډه کښې د جنوبي اضلاع شرکت د داد وړ دے. د دورې پۀ ايجنډه او موخې مدلل بحث وشو. اجلاس کښې د تنظيم سازۍ پۀ اړه دا هم يو تاثر مخې ته راغلو چې پۀ دغه ضلعو کښې زنانه پۀ سياست کښې بېخي دلچسپي نۀ اخلي. دا هم ووئيلے شو چې د دغه سيمو زنانه پۀ سياست نۀ پوهېږي او سياست کول هم نۀ غواړي. دا هم سوال پورته کړے شو چې پۀ کومو سيمو کښې زنانه لا خپل نوم ليکل نۀ غواړي نو هغوي به سياست کښې برخه څنګه واخلي او د تنظيم برخه به څنګه جوړې شي؟ دا هم پۀ ګوته شوه چې چرته يوه ښۀ شاعره او ليکواله اوس هم خپله شاعري د “زوجه فلانکي” او “دختر فلانکي” پۀ نوم سره کوي نو هغوي به عملي سياست څنګه وکړے شي او دغه شان پۀ دغه رواياتو کښې به زنانه د دې اېجنډې تکميل څنګه کوي؟ سوالونه ډېر هم وو او سخت هم وو خو د عوامي نېشنل ګوند زنانه غړو د دې تاثر غلط ثابتولو لپاره ملا وتړله او پۀ دغه اجلاس کښې دوه مهمې فېصلې وشوې:
۱. د کوهاټ نه تر جنوبي وزيرستان پورې دوره وټاکلې شوه.
۲. د دې دورې لپاره د صوبائي کونسل غړې سيده نازيه شاه کوارډينېټر وټاکلې شوه.
د فولادي ولولې او حوصلې مېرمنو دې زنانؤ د مضبوطې او مربوطې حکمت عملۍ، رابطه کارۍ او خپل منځي مشاورت پۀ نتيجه کښې پۀ ټاکلې نېټه د خپلې دورې اغاز وکړو. اراده سپېځلې او مقصد لوے ؤ، د دې زنانه ډلې د دورې مقصد د ستر خدائي خدمتګار حضرت باچاخان بابا پېغام د دغه سيمو کور کور ته رسول وو.
د دورې وړومبے پړاو هنګو ؤ. پۀ تنظيمي لحاظ دلته د زنانؤ دوه کامياب ترين پروګرامونه ترسره شول او ورسره دوه سياسي غونډې هم وشوې چې ورپسې بيا پرېس کانفرنس هم وشو . دغه شان بيا د کوهاټ، کرک، لکي مروت، ټانک، ډي ائي خان او بيا د شمالي وزيرستان يو يو ورځنۍ دوره ترسره شوه چې پاے ئې د بکا خېل کېمپ پۀ وزټ وشو.
دوره کۀ يو خوا چېلنج ؤ نو بلخوا پۀ کښې د ګوند زنانه مشرتابه ډلې ته ډېر څۀ څرګند هم شول او د دورې پۀ مهال ئې د دغه سيمو خلکو ستونزې او محرومۍ هم وليدې. اګر چې پۀ عقل ګرانه وه خو بس د خداے قدرت، د خلکو دعاګانې او زمونږ محنت ؤ چې مونږ مخکښې قدم واخستو او لارې مونږ ته کهولاوېدې. دا زمونږ لپاره د ډېرې لوئې خوشالۍ او حوصلې سوب ؤ چې پۀ هنګو کښې دوه تنظيمي پروګرامونو کښې وار پۀ وار دوه نيم سوه او درې سوه زنانؤ ګډون وکړو او دغه شان دغه تنظيمي پروګرامونه پۀ سياسي جلسو او کنونشنونو کښې بدل شول. دا ډېره لويه خبره وه چې هرې زنانه دا وئيل چې “تاسو زنانه” يعنې د ګوند غړې زنانه زمونږ امېد جوړ شوے يئ. هغوي وئيل چې تاسو پۀ سخت حالاتو کښې مونږ لۀ راغلي يئ او زمونږ خبر مو اخستے او مونږ لۀ مو اواز راکړے دے. دوي ووئيل چې دوي سياست پېژني هم او کول ئې هم غواړي. د دوي زمونږ خبرو ته غوږ کېښودل، تنظيم سازۍ او ملاتړۍ کښې کلکه برخه اخستل د دې خبرې څرګنده ثبوت ؤ چې دا زنانه پۀ سياسي عمل کښې د برخه اخستو خواهش لري.
هم دغه شان د کوهاټ د دورې پۀ موقع د تنظيمي کارکنانو لۀ خوا پۀ کوهاټ ټنل زمونږ درناوے او هرکلے هم د هېرېدو نۀ دے. او هم بيا د دې ضلعې پۀ تحصيل دره ادم خېل د زنانؤ تنظيمي پروګرام يو ځلې بيا مونږ پۀ دې خبره مجبوره کړو چې دې ته تنظيم سازۍ سره سره د کنونشن نوم ورکړو. اعلي تعليم يافته، پۀ سياسي توګه باشعوره او د جوش او ولولې نه سرشارې پښتنې زنانه او پېغلې پۀ داسې يو شان پۀ دغه غونډه کښې شريکې شوې چې زمونږ د وهم او ګمان نه هم وچت ؤ. او هم دغه شان مخکښې د کوهاټ نورو سيمو لکه نصرت خېل، ګمبټ او ګنډيالي بالا کښې هم د زنانؤ پروګرامونه د ليدو وړ وو. پۀ مجموعي توګه پۀ کرک، لکي مروت، ټانک او ډېره اسماعيل خان کښې د زنانؤ جوش او ولوله او زمونږ سره پۀ پروګرامونو کښې ګډون مثالي ؤ. دا پۀ داسې حال کښې شوي وو چې مونږ سره پۀ مرکز کښې ځينې عهدېدارې زنانه هم د دې پروګرامونو پۀ حق کښې نۀ وې.
خو نن هغه ور ځ وه چې د پارټۍ هر عهدېدار د خپلې کورودانې، خور او لور نوم د بابا د نظريې لپاره رامخکښې کولو. د دې پۀ شا زمونږ دا حکمت عملي هم کارګره وه چې مونږ دې خلکو ته دا باور ورکړے ؤ چې د تنظيم سازۍ هر عمل به د خپل پښتون رواج او روايتونو پۀ چوکاټ کښې دننه وي. دا صرف يوه خبره نۀ وه بلکې زمونږ زنانه قيادت دا هر څۀ ثابت هم کړل.
پۀ دې دوره کښې به زۀ د ټانک د يوې پنځوس کلنې زنانه هغه خبره هېره نۀ کړم چې ما ته ئې وئيل چې نن زمونږ پۀ ټيلي وژن يوه ترکي ډرامه “ارطغرل” چلېږي او مونږ ئې پوره درې سيزنونه کتلي. بيا ئې ماته ووئيل چې زۀ يو تپوس کول غواړم چې زمونږ پۀ پښتنو ليکوالانو کښې داسې څوک نشته چې پۀ باچاخان بابا، د هغۀ پۀ ژوند، پۀ قربانيو او د پښتنو لپاره د هغوي پۀ هلو ځلو يوه ډرامه وليکي تر څو زمونږ ځوان کهول ته د فخر افغان بابا د ژوند او قربانيو پۀ اړه معلومات ترلاسه شي. هم دغه پۀ هره تنظيمي غونډه کښې د زنانؤ تپوسونه او پوښتنې د اورېدو وې . دې زنانؤ کۀ د تعليم پۀ مسئلو خبرې کولې نو پۀ سياسي بحران ئې هم رايه لرله، کۀ د ګرانۍ نه ئې سر ټکولو نو د حکومت پۀ غېر سنجيده رويې هم پوهه وې، کۀ ماشومانو سره د زور زياتي پۀ پېښو خفه او دلګيرې وې نو د بي ار ټي د “کمالاتو” نه هم خبرې وې . هم دغه شان د ګوند د زنانه غړو د تنظيم پۀ اړه ئې مونږ نه داسې پوښتنې وکړې چې مونږ ئې هم اريان دريان کړو . د خدائي خدمتګار کورنيو د هرې زنانه غړې خبرې د ليکلو وې خو د مضمون لمن مې تنګه ده او دغه ټولې به ځاے نۀ کړے شم . خو دومره به ووايم چې زمونږ خدائي خدمتګارو او تر ننه د هر سړي وروستو پۀ هره سخته کښې هم دغه زنانه ولاړې وي خو بس د سکرين نه پناه وي او ځکه ئې خدمات مخې ته نۀ راځي. د دې زنانؤ خدمات او هلې ځلې د دنيا او اولس مخې ته راوړل د وخت لوے ضرورت دے. دا ځکه هم مهمه ده تر څو دنيا ته پته ولګي چې کله به خدائي خدمتګاران پۀ جېلونو کښې وو نو د هغوي پۀ تورسرو او ماشومانو بچو به څۀ تېرېدل او څنګه به ئې د خپل عزت ساتلو سره سره د کور او اولاد حفاظت هم کولو. بيا د خدائي خدمتګار تحريک دوران څومره زنانه کونډې شوې، څومره مياندې بورې او څومره ماشومان يتيمان شول، دغه داستانونه زما قلم نۀ شي ليکلے.
خېر مونږ د دورې دوارن پۀ ټولو جنوبي ضلعو کښې پۀ وړومبۍ مرحله کښې د تحصيل او ضلعې پۀ کچ تنظيم سازي ترسره کړه. خو کله چې مونږ د اخري دوه دورو درشل ته ورسېدو نو د وېرې تيارې خورې شوې او مختلف خبرې شورو شوې. مونږ کښې زياتره غړو دا نظر لرلو چې شمالي او جنوبي وزيرستان ته تګ به لۀ خطره خالي نۀ وي ځکه چې حالات خراب دي. مونږ دا هم وئيل چې د جنوبي ټولو ضلعو دورې ډېرې پۀ ښۀ شان ترسره شوې او اوس خداے مۀ کړه څۀ مشکل راپېښېدے شي. خو پۀ هغه ورځ د ماښامي پۀ مشاورتي غونډه کښې د مخکښې تګ فېصله وشوه او پۀ دوېمه ورځ مونږ د شمالي وزيرستان د خپلو تنظيمي خوېندو پۀ منځ کښې وو. مونږ دپاره دا خبره ډېره د حېرانۍ وه چې هلته هم زمونږ زياتره زنانه د سياسي سوچ خاوندانې وې. نۀ صرف دا بلکې د باچاخان بابا پۀ اړه ورته ډېرې خبرې يادې وې. مونږ پۀ خپله دغه دوره کښې د دغه سيمې يوه داسې زنانه هم وليده چې د ولي خان بابا پۀ جلسو کښې ئې باقاعده شرکت کړے ؤ. دا هر څۀ ډېر حوصله افزا وو خو ماحول هغه وخت ډېر زپلے او دروند شو او سترګې راډکې شوې کله چې دغه زنانؤ د خپلو کورونو، دکانونو د ړنګېدو، د خپلو خپلوانو د جدائۍ، د بمونو، ډزو او د وېرې او ترهې قيصې وکړې کوم چې دوي نۀ صرف لۀ نيزدې ليدلي او کتلي وو بلکې پۀ دوي تېر شوي هم وو. کۀ چا وئيل نه نو د هغه ځاے نړيډلي دېوالونو، ړنګ شوي کورونو، خوشي مارکيټونو خپله قيصه ښۀ پۀ جار کوله.
پۀ داسې ماحول کښې د دغه ځاے زنانه مونږ ته حېرانې وې او زمونږ راتګ ئې د هيلو، تيارو کښې د رڼا سره تشبيه کولو او مونږ ئې باتورې زنانه بللو. هغوي حېرانې وې چې د عوامي نېشنل پارټۍ زنانه غړې څومره باتورې دي چې دغلته ورغلې.او زمونږ هم دا سوچ ؤ چې کۀ حالات هر څومره خراب ولې نۀ وي خو مونږ يو طاقت هم د خپلو وروڼو خوېندو نه لرې نۀ شي ساتلے. او هم دغه شان دا عزت او کرېډت د عوامي نېشنل ګوند د زنانه غړو پۀ برخه شو چې هغه ځاے ته لاړې شي چرته چې د يو سياسي ګوند زنانه هم نۀ دي تلې. هم دغه شان دغلته د ګوند د زنانؤ تنظيم بنياد هم کېښودے شو. صرف دا نه بلکې د شمالي وزيرستان د ضلعي افس د پرانستې تاريخ ساز باب هم د ګوند د زنانه ډلې پۀ برخه شو او صوبائي نائب صدرې شازيه اورنګزېب پۀ خپلو لاسونو د ملګرو سره پۀ شريکه د ګوند د ضلعي دفتر پرانسته وکړه.
هم دغه شان د خېر سګالۍ پۀ توګه مونږ د غلام خان بارډر پۀ زيرو پوائنټ د ائي ډي پيز سره هم ليدۀ کاتۀ وکړل او د ميډيا لۀ لارې مو لۀ حکومت څخه وغوښتل چې د غلام خان لاره دې د عام تګ راتګ او تجارتي مقصد لپاره پۀ فوري توګه پرانستې شي . مونږ پۀ دغه موقع امنيت اولين ترجيح وګرځوله او د بې کوره شوي خلکو د بيا ستنېدو او د هغوي لپاره د اعلان شوي رقم هغوي ته د ورکولو مو هم غوښتنه وکړه.
مونږ پۀ دې موقع د بکا خېل کېمپ د دورې کولو هم کوشش وکړو ځکه چې مونږ غوښتل تر څو معلوم کړو چې پۀ دغه کېمپ کښې پراتۀ لس زره خاندانونه څنګه ژوند کوي، مسئلې او ستونزې ئې څۀ دي؟ خو لۀ بده مرغه مونږ د انتظاميې لۀ خوا پۀ ګېټ باندې ودرولې شو او دننه ئې تلو ته لاره را نۀ کړه کومه چې د تشويش خبره ده . مونږ دا غوښتنه کوو چې د سياسي جماعتونو مشران، د غېر سرکاري تنظيمونو، انساني حقونو او د ميډيا نمائندګانو باندې بندېز دې پۀ فوري توګه ختم کړے شي . هم دغه شان د ضلع هنګو نه شروع شوے زمونږ سفر د شمالي وزيرستان پۀ بکا خېل کېمپ سر ته ورسېدو.
هسې خو دا دوره پۀ ډېرو حوالو مهمه ده خو ځينې مهم اړخونه ئې دلته تاسو سره شريکول ضروري ګڼم.
ا. هنګو کښې زمونږ دروند او تود هرکلے، د يو چت لاندې د تحصيل، يونين کونسلر عهدېدارانو د صوبائي او مرکزي کونسل د غړو سره د زنانؤ تنظيم سازۍ کښې ګډون، د دې پۀ ګټه خبرې کول، پۀ موجوده سياسي صورتحال تبادله خيال کول او هم دغه شان د پارټۍ ذمه دارانو لۀ خوا د مکمل مرستې او د تنظيم لپاره د خپلو زنانؤ نومونه وړاندې کول د يادولو وړ دي.
ب . د کوهاټ پۀ دره ادم خېل کښې د تحصيل صدر لۀ خوا د لوستې او تعليميافته زنانؤ کنونشن راجوړول، د زنانؤ باقاعده د تنظيم سازۍ مهم چلول او پۀ بلدياتي ټاکنو کښې د برخې اخستو اعلان کول د داد وړ دے. هم دغه شان پۀ کوهاټ کښې د مرستې پۀ توګه د ليکوال خوېندو شاملېدل هم د خوشالۍ خبره وه.
پ . پۀ کرک کښې د ضلعي صدرلۀ خوا د تعليميافته زنانؤ لۀ خوا د بابا د کاروان پر مخ بوتلو فېصله هم تاريخي وه.
ت . او دا خبره کۀ يو خوا مونږ لپاره د ډېرې خوشالۍ نو بلخوا انتهائي د حېرانۍ وه کله چې د تحصيل کرک نائب صدر غفار خان اعلان وکړو چې د هغۀ لور چې د نهم جماعت طالبعلمه وه، به د تحصيل د تنظيم مشري کوي. مونږ پۀ دې فېصله خوشاله وو خو بيا زمونږ ډلې د مشورې نه پس د هغۀ دغه تجويز مسترد کړو ځکه چې کۀ يو خوا د هغه ماشومې عمر کم ؤ نو بلخوا ئې سبق هم شروع ؤ. خو پلار ئې تاکيد وکړو چې هغه به ئې ملاتړ کوي او هر قسمه راهنمائي به ئې کوي نو بيا مونږ دغه پنځلس کلنه ماشومه حسينه د هغې د وژن او پوهې مطابق پۀ متفقه توګه د تحصيل جائنټ سېکتره وټاکله.
ټ . هم دې پروګرام کښې د جے يو ائي يوې ملګرې پۀ اے اېن پي کښې شموليت وکړو او هم دغه شان د پي ټي ائي نه د ګل صاحب خان کزن حسينه هم پۀ اے اېن پي کښې شامله شوه.
ث . پۀ لکي مروت کښې هم زمونږ هرکلے د ليدو ؤ . داسې د خوشالۍ ماحول ؤ تا به وئيل چې اختر دے. پۀ هرکلي کښې د پنځو سوو ګاډو قافله وه چې پۀ کښې موټرسائيکلې، موټرې، جيپونه او نور لوے واړۀ ګاډي شامل وو. بيا دغلته د خدائي خدمتګار کورنۍ يو غړي مجيد خان ته پۀ جرګه ورتلل او د هغوي جرګه منل کومه چې د اېمل ولي خان د پاليسۍ يوه برخه ده چې خپل ناراضه او خفه ملګري به پخلا کوو، ډېره پۀ زړۀ پورې وه. دغه شان د زنانؤ يو لوے کنونشن هم زمونږ يادګاري ؤ.
ج . ډي ائي خان کښې د متحرک عهدېدارانو، زنانؤ او د ميډيا ملګرو اجتماع هم د ياد وړ ده.
چ . ټانک کښې د زنانؤ وړتيا او لياقت انتهائي د داد وړ دے .
څ . هم دغه شان پۀ شمالي وزيرستان کښې د زنانؤ تنظيم لۀ خوا زمونږ هرکلے، د هغوي مينه او ګړندېتوب مونږ لپاره د افتخار مقام دے.
ح . پۀ هره ضلع کښې د ضلع صدر او ټوله کابينه به هر وخت مونږ سره موجوده وه.
خ . هره ضلع کښې يو مهم پرېس کانفرنس شوے دے.
د. زمونږ د واپسۍ نه وروستو د هرې ضلع پۀ صحافتي، سياسي او سماجي حلقو کښې دا بحث شروع شوے چې د عوامي نېشنل ګوند زنانه غړو د دې دورې سره تاريخ رقم کړے دے.
دلته يو وارې بيا دا وئيل ضروري ګڼم چې دا تاريخي اقدام د صوبائي صدر اېمل ولي خان د هداياتو پۀ رڼا کښې او د صوبائي نائب صدرې پۀ وخت فېصلو او مضبوط رابطه کارۍ لۀ وجې ممکن او عملي شو. زمونږ کوشش دا دے چې د خپلو زنانؤ د سباؤن روښانه کولو او هر کور ته د لوے بابا غږ رسولو لپاره خپل دغه زيار، کار، هڅې او هلې ځلې جاري ساتو.
