بلوچستان (سوهېلي پښتونخوا) کښې د عوامي نېشنل ګوند تنظیمي او سیاسي فعالیت: اثرات، هیلې او امکانات – مابت کاکا، ستر ایالتي سېکتر، عوامي نېشنل پارټي بلوچستان

متعلقه مضامين

“د ديدار شوق او عامر” – سکندر خان سکندر

د هجري کلېنډر د مياشتو پۀ نومونو کښې پټ رازونه – فضل مومند

غني خان، يوه کتنه – مولانا محمد يوسف بونېرے، کوالالمپور

پۀ فکري لحاظ باندې کۀ څۀ هم زمونږ غوندې سیاسي ورکرانو د پاره، د چا چې لۀ دې تنظیم سره یو ژور تعلق پاتې شوے وي، یا د داسې ازاد پلټونکي د پاره، چې د خپلې خاورې او اولس د ستونزو د حل د پاره د یو قابل عمل (Applicable) تخلیقي اپروچ پۀ اړه اندېښمن وي، عوامي نېشنل ګوند یو مؤثر حرکت ګڼل ناشوده (ناشونې) نۀ ده. خو د اولس پۀ سترګو کښې هلته د یو داسې امېد بڅرکي لیدل، چېرته چې پۀ اولسي کچه تنقیدي سوچ دومره ژور نۀ وي، چې د تحریکونو نظریاتي او تنظیمي تحلیل د یو (Scientific Applicability) پۀ اساس و کړے شي، د فکر وړ ضرور وي. زۀ پۀ دې لیکنه کښې د یو پلټونکي پۀ حېث د یو تحقیقي سوال د ځوابولو پۀ ترڅ کښې نۀ یم. البته، د تنظیم د یو مسئول پۀ حېث، د تنظیمي چارو، او سیاسي فعالیتونو د یو اندېښمن کتونکي (Observer) پۀ حېث غواړم چې پۀ بلوچستان (سوهېلي پښتونخوا) کښې د ګوند د تېرې یوې میاشتې د فعالیتونو راپور د یو سوال پۀ کنسټرکټ کولو کښې لوستونکو ته پېش کړم.

هڅې خو د ګوند تنظیمي او شمولیتي پروګرامونه لکه څنګه چې پۀ پښتونخوا کښې لۀ تېرو دوو کلونو روان دي هم هغسې ئې پۀ سوهېلي پښتونخوا کښې د دې سیمې د ابادۍ او د ګوند د پارلیماني څاک مطابق خپل سفر روان دے. خو د اتم اکتوبر د کلاسېف الله د مرکزي جلسې مخکښې او وروسته، د هرې تنظیمي او سیاسي ایکټیوټي رنګ او خوند څه بېل غوندې ښکارېږي. پۀ ۲۵ ستمبر د صوبائي کابینې غونډه و شوه. ورپسې پۀ ۲۶ ستمبر د صوبائي مجلس عاملې او پۀ ۲۷ ستمبر د صوبائي کونسل غونډې پۀ دې پرېکړه کښې پاے ته ورسېدې، چې ۲۸ ستمبر نه تر ۸ م اکتوبر پورې به ټوله صوبائي کابینه د کلاسېف الله پۀ دوره وي. پرېکړه خو دا وه چې صوبائي مشران به نېغ پۀ نېغه پۀ کلاسیف الله کښې پروګرامونه کوي، خو لۀ بده مرغه د ګوند د اطلاعاتو صوبائي سېکرتر اسد خان اچکزي د بې درکۍ پېښې صوبائي تنظیم د جلسې کمپېن سره پۀ احتجاجونو کښې هم مصروف و ساتلو. د کلاسېف الله د ښار د یونټونو او د کلو دورې نو زیاتي ځکه د صوبائي جنرل سېکرتر پۀ غاړه واووښتې.

موږ هڅه وکړه چې د ګوند بېرغونه لۀ ښاري سیمې اوس د کلو او بانډو خواته ورسوو. پۀ کلي ګوال اسماعیلزے، خسنوب جلالزے، یاواله او بندات پسين زے کښې داسې شمولیتي غونډې عموما د انتخاباتو پۀ وخت کښې لیدل شوې وې. خو اولس ته دا غونډې بېلې پۀ دې برېښېدې، چي نۀ د انتخاباتو فضا وه او نۀ پۀ دې سیمو کښې د اثر رسوخ لرونکو ګوندونو پۀ ضد یوه څرګنده اعلامیه. د پارټۍ د نظریې د یو څو سمبولیک بیانونو پۀ رڼا کښې خلک جلسې ته دعوت کول، کۀ څۀ هم د دې پروګرامونو بنیادي موخه وه، خو د شمولیتونو سلسلې د خلکو پۀ تندیو څۀ امېدونه هم څرګندول. د خلکو درناوے د ا تم اکتوبر پۀ جلسه کښې څرګند شو، چې تقریبا د لسو زرو انسانانو غونډه پۀ یو داسې نظم او ډسپلن تر پایه ورسېدله، لکه یو علمي سیمېنار چې وي. د دې جلسې یوه تر ټولو مهمه او تاریخي ځانګړتیا دا وه، چې پکښې ښځو ګډون درلود. چي بل وخت دلته ښځو پۀ دومره شمېر کله هم پۀ یوه جلسه کښې ګډون نۀ دے کړے.

د مرکزي نائب صدر امیر حیدر خان هوتي، مرکزي ستر سېکرتر میا افتخار حسېن او صوبائي نائب صدره شازیه اورنګزېب شتون به د کلاسېف الله دخلکو او خاورې پۀ حافظه کښې د رهبر تحریک خان عبدالولي خان او اجمل خټک یادونه ضرور رابرڅېره کړي وي، خو پۀ کوټه کښې پۀ نهم او لسم اکتوبر د مرکزي کابینې او مرکزي کمېټۍ د غونډو لید، پۀ کوټه ښار کښې د پېښور حلول ؤ. د حېدرخان هوتي د هائیکورټ بار ته وېنا او د لسم اکتوبر پۀ ارباب هاوس کوټه کښې د مرکزي کمېټۍ د پرېس کانفرنس نه بغېر، د کوټې او پېښور پۀ یو سور مزي د تړلو تر ټولو سمبولیک حال، پۀ نهم اکتوبر د کوټې ښار د باچاخان چوک د مخکتنې دستوره وه. دا یوازې د باچاخان تصویر د یو سمبول پۀ حېث د ثبت کولو دستوره نۀ وه. بلکې د یو سمبول پۀ حېث ثبت شوے پۀ باچاخان د روانو حالاتو پۀ رڼا کښې د تشریح کولو، او پۀ دې سمبول باندې د روانو حالاتو پۀ رڼا کښې د قام د ارمانونو د معناوو ور تپولو دستوره وه.

د ګوند د تنظیمي او سیاسي چارو تسلسل، لکه چې ئې مخکښې ذکر و شو، خو لۀ تېرو دوو کلونو بې لۀ پرېکړې راروان دے. خو لۀ تېرو دوو میاشتو د کلاسېف الله ښار د مرکزي جلسې، او بیا پۀ کوټه کښې د مرکزي کابینې او مرکزي کمېټۍ غونډو پۀ بلوچستان، پۀ خاصه توګه پۀ سوهېلي پښتونخوا کښې د ګوند پۀ اړه یوه نوې غوندې سیاسي فضا را مېنځ ته کړې ده. د پارټۍ لمنه لۀ ښارونو نه د کلو او بانډو خواته پۀ خپرېدلو ده. د دې وجه ښائي څوک دا و ګڼي چې موجوده صوبائي تنظیم د قدرمن اصغرخان اچکزي پۀ مشرۍ کښې دومره توانمن شوے دے چې د ګوند هغه پلونه (خاپونه) رابرڅېره کړي کوم چې د ترهګرۍ د دور دوړو نیولي وو. خو زۀ د یو تنظیمي مسئول پۀ حېث د تېرې میاشتې د ټولو چارو برخه وم. زمونږ لۀ جلسې سره چې د خلکو پۀ ذهنونو کښې کومه وېره ما محسوسه کړه، زۀ نۀ شم کولے چې د ترهګرۍ دور ته د تاریخ ټکي کښېږدم. امکان دا هم شته چې ووئیل شي چې د حکومت د یوې برخې پۀ حېث د اولس د عوامي نېشنل پارټۍ ته رجحان زیات کړے دے. خو دغه حقیقت هم د اولس د سترګو وړاندې دے چې د بلوچستان پۀ پښتني سیمو کښې تر اپوزيشن زیات د احتجاج پۀ درشل عوامي نېشنل پارټي ولاړه ده. خلک ئې ویشتل کېږي، بې درکه کېږي، پۀ کاروبارونو کښې ورته ورځ پۀ ورځ ستونزي را مخ ته کېږي. د ځوانانو د جزباتو د ترجمانۍ تجزیه هم د پي ټي اېم د شتون لۀ کبله د تنقید مخې ته مضبوطه نۀ شي ودرېدلې. پۀ روان سیاسي چاپېریال کښې د پي ډي اېم (PDM) پۀ وجود کښې لۀ راتللو وروسته، ګوندیزجیوګرافیائي سرحدونه تر ډېره تت شوي برېښي. د اپوزيشن د لیډرشپ پۀ یو دریځ د را جمع کېدلو لۀ کبله، د یو ګوند پۀ یوه سیمه هولډ د ټول اپوزيشن هولډ ښکاري. خو د عوامي نېشنل ګوند د مرکزي لیډرشپ پۀ بلوچستان کښې یواځې وجود بېل پۀ دې ؤ چې خلک ئې خپل سیاسي شعارونو او سمبول ته و هڅول. هم دغه شان پۀ سوهېلي پښتونخوا کښې د پارټۍ لۀ نورو ګوندونو سره د یو متوازي پارليماني قوت پۀ حېث راوچتېدلو ته ګړندي ګامونه پورته شوي دي. کۀ څۀ هم پۀ دغه سيمه کښې نور ګوندونه هم شتون لري او هڅې کوي چې خپل ځاے لۀ لاسه ور نۀ کړي خو ښکاري داسې چې د عوامي نېشل ګوند د نظريې، قربانيو او کلک او سپين دريځ لۀ وجې خلک د خپلو خوبونو تعبير د عوامي نېشنل ګوند پۀ نعره او منشور کښې ويني او ډېر امکانات زېږېدلي دي.