د کپتان شتۍ او د نوو ضلعو بد حالي – جاوېد ثاقب

وائي چې د يو کلي پۀ جمات کښې د يو مسافر شپه راغله. د ماښام مونځ چې وشو نو مسافر پاڅېدو او اعلان ئې وکړو چې مسافر يم او شپه راباندې راغلې ده، نو مهرباني وکړئ څوک راله ډوډۍ راوباسئ. د کلي يو کس ورته ووئيل! “کښېنه زما نظر کښې يې”. مېلمه کښېناستو، د ماسخوتن د مانځۀ وخت شو خو مېلمه له چا ډوډۍ را نۀ وړله. د ماسخوتن مونځ چې وشو، بيا مسافر پاڅېدو او وې وئيل، دوستانو مسافر يم څوک راله بستره راوباسئ. بيا ورته هم هغه کس ووئيل! “کښېنه زما نظر کښې يې” مسافر کښېناستو، شپه تېره شوه خو تر سحره ورله نۀ سړي ډوډۍ راوړه او نۀ بستره. سحر بيا مسافر پاڅېدو، اعلان ئې وکړو چې مسافر يم، چاے راله راوباسئ. هم هغه کس ورته بيا ووئيل! “کښېنه زما نظر کښې يې”. مسافر ورته ووئيل، خداے ته وګوره هېڅ هم مۀ راوباسه خو دا نظر دې زما نه واړوه.

نو خبره مې دا کوله چې د کپتان صېب هم هغه مثال دے چې د کوم څيز نوټس اخلي، هغه ګرانېږي او يا ورکېږي. کپتان صېب چې پۀ حکومت کښې نۀ ؤ راغلے نو د نوو ضلعو د اولس سره ئې لوې لوې وعدې کولې چې کۀ زۀ وزيراعظم شوم نو زۀ به دا کوم او زۀ به دا کوم. پۀ اقتدار کښې د راتلو نه پس ئې هم څو ځله د نوو ضلعو دورې وکړې او لوے لوے اعلانونه ئې وکړل خو هغه متل دے کنه چې “خداے هم پاک او دربار ئې هم پاک.”

پۀ حکومت کښې د راتلو نه مخکښې ئې د حامد مير سره د جيو نيوز پۀ يوه مرکه کښې وئيلي وو چې “کۀ زۀ وزيراعظم شوم او جاسوسي ادارو څوک بې درکه کړو نو يا به زۀ يم او يا به هغه اداره وي” خو د وزيراعظم کېدو نه پس ئې هره ورځ يو نا يو کس بې درکه کېږي، پۀ هدفي وژنو کښې هره ورځ خلق وژل کېږي خو کپتان صېب د خولې نه غږ نۀ وباسي. دهشتګرد بيا پۀ نوو ضلعو کښې منظم کېږي خو دے خاموش دے او هېڅ غږ نۀ کوي. د شمالي وزيرستان تاجرانو او متاثرينو د ړنګ شوو کورونو او مارکيټونو لپاره بې شماره احتجاجونه وکړل، پۀ هفتو هفتو پرلت ئې ووهلو. هم دغسې د تيراه متاثرينو د وران شوو کورونو د معاوضو او بيا ابادکارۍ لپاره تقريباً دوه مياشتې پرلت ووهلو خو نۀ کپتان صېب او نۀ ئې د حکومت بل کوم چارواکي څۀ خبر واخستو.

د وزير اعظم کېدو نه پس ئې دوه ځل د ضلع مومند او باجوړ دوره وکړه خو هېڅ کومه لويه پروژه ئې اعلان نۀ کړه او د شرم خبره دا ده چې پۀ 28م ستمبر 2020 ئې د ضلع مومند او باجوړ پۀ دوره کښې د هغه روډ او سورنګ پرانسته هم وکړه چې د عرب اماراتو د يو شېخ “شېخ بن زياد” پۀ مالي مرسته جوړ شوے دے او درې کاله مخکښې مکمل شوے دے او هم درې کاله مخکښې ئې پۀ 27م ستمبر 2017ز د فوج مشر جنرل باجوه افتتاح کړې وه . د ثبوت لپاره دغه دواړه راپورونه دلته د حوالې پۀ توګه پېش کوم .

د رېډيو پاکستان وېب پاڼه د وزيراعظم د دغه دورې او پرانستې راپور داسې پېش کوي .

“PM inaugurates Nahakki Tunnel, Sheikh Zaid Road in Mohmand

September 28, 2020

Prime Minister Imran Khan has inaugurated Nahakki Tunnel and Sheikh Zaid Road in Mohmand.

He was briefed by the officials on the development projects in Mohmand district as well.

Later, the Prime Minister will visit Bajaur District and perform the groundbreaking of Timargarh-Khar-Mamad Gat road and will also address the notables.

These projects will provide better means of transportation, trade and job opportunities to the people of Mohmand and Bajaur. These will improve the connectivity of tribal districts with rest of the districts of Khyber Pakhtunkhwa including provincial capital Peshawar”.

ژباړه: “وزير اعظم د نحقي سورنګ او شېخ زېد سړک پرانسته پۀ مومندو کښې وکړه. وزيراعظم ته افسرانو د مومندو پۀ ترقياتي پروژو خبرتيا ورکړه . وروستو به وزيراعظم د باجوړ دوره کوي او هلته به د مامد ګټ او خار – تيمرګره سړک د جوړونې پرانسته کوي او هلته به ځايي مشرانو ته خطاب کوي. يادې پروژې به د مومندو او باجوړ اولس ته د ټرانسپورټ، تجارت او روزګار موقعې ورکړي . دغه پروژې به قبائلي ضلعې د صوبائي دارالحکومت پېښور تر څنګ د خېبرپښتونخوا د نورو ضلعو سره پۀ تړون کښې ښۀ والے راولي”.

لاندې اوس هغه راپور وړاندې کوو کوم چې د ټي اېن اېن وېب پاڼې خپور کړے دے او د فوج مشر جنرل باجوه پکښې هم د دغه سورنګ پرانسته کړې وه.

“COAS inaugurates Nahqi Tunnel in Mohmand Agency

September 27, 2017

GHALLANAI, 27 September: Chief of Army Staff General Qamar Javed Bajwa on Wednesday inaugurated Nahqi Tunnel at Halimzai tehsil of Mohmand Agency. The tunnel would improve accessibility to Bajaur agency, Chitral, Malakand and Peshawar.

The tunnel was constructed by Frontier Works Organisation. During the inauguration ceremony, Governor Iqbal Zafar Jhagra, Corps Commander Peshawar political agent Mohamand Agency and elected representative of the agency Bilal Rahman were also present.

Tribal elders who were also present at the ceremony informed the COAS about their problems including disconnection of mobile service, closure of Gorsal gate on Pak-Afghan border, blockage of identity cards and water shortage”.

ژباړه: “غلنۍ 27م ستمبر 2017ز، د فوځ مشر د منګل پۀ ورځ پۀ تحصيل حليمزۍ مومند ايجنسۍ کښې د نحقي سورنګ پرانسته وکړه. دغه سورنګ به باجوړ، چترال، ملاکنډ او پېښور ته پۀ تګ راتګ کښې اسانتيا راولي. دغه سورنګ اېف ډبليو او(Frontier Works Organization) جوړ کړے ؤ. د پرانستې پۀ دستوره کښې ګورنر ظفر جګړا، کور کمانډر پېښور، پوليټکل اېجنټ او د مومندو ايجنسۍ منتخب نمائنده بلال رحمٰن هم موجود ؤ. قبائلي مشرانو د فوځ مشر ته د موبائل سروس د بندېز، افغانستان د پولې ګورسل دروازې د بندېز، بندو شناختي کارډونو او د اوبو د نشتوالي ستونزې بيان کړې”.

د وزيراعظم پۀ دغه شرمناک عمل د باجوړ او مومندو سياسي او سماجي کارکنانو سخت غبرګون ښکاره کړو او پۀ کپتان باندې ئې سختې نيوکې وکړې چې پۀ نتيجه کښې ئې د تحريک انصاف ګوند منتخب د صوبائي او مرکزي اسمبلۍ ممبران هم پۀ ټولنيزو رسنيو د سخت تنقيد سره مخ شو. هم د دغه غبرګون د سړولو لپاره د تحريک انصاف ګوند د باجوړ نه منتخب شوو د صوبائي اسمبلۍ غړو پۀ سفارش پۀ 23م اکتوبر 2020ز د خېبرپښتونخوا وزير اعليٰ محمود خان هم د باجوړ دوره وکړه خو لۀ بده مرغه هغه هم د “وۀ به شي او انشاء الله”د پروژې نه مخکښې تېر نۀ شو.

پۀ خېبرپښتونخوا کښې د ورګډېدو پۀ محال د نوو ضلعو د اولس سره وعده شوې وه چې تر لسو کالو پورې به دغه ضلعو ته زر اربه روپۍ ورکول شي يعنې پۀ کال کښې سل اربه روپۍ او د دغه تر څنګ پۀ اېن اېف سي ايوارډ کښې درې فيصده حصه ورکول شي، چې د دغه ضلعو سړکونه، هسپتالونه، سکولونه، د اوبو ستونزې، تجارت او د دغه ضلعو د وګړو نورې ستونزې ختمې شي او ژوند ئې د نور پاکستان د وګړو برابر شي خو لۀ بده مرغه پۀ جون 2019ز کښې چې د دغه ضلعو د پاره کوم اووۀ دېرش اربه بجټ منظور شوے ؤ نو وروستو د سېکورټي د زيات بجټ د پاره هم د هغه فنډ نه اتۀ څلوېښت فيصده کټوتي وشوه او هغه فنډ صرف شل اربه روپۍ پاتې شو چې د هغې نه هم صرف پينځه اربه روپۍ ولګولې شوې خو پۀ هغه کښې هم زياتره د تحريک انصاف ګوند د منتخب ممبرانو او سرکاري افسرانو جېبونو ته لاړې او نورې روپۍ واپس شوې او پۀ اېن اېف سي اېوارډ کښې درې فېصده حصه لا تر اوسه نۀ ده ورکړل شوې. د ډان اخبار وېب پاڼه پۀ خپل راپور کښې ليکي:

“THAT the much-touted 10-year development plan for the seven merged districts of Khyber Pakhtunkhwa has failed to take off in its very first year doesn’t show the PTI government in a good light. A report in this newspaper says the federal government had released only Rs37bn in the last fiscal out of the Rs72bn it had pledged under the Tribal Decade Strategy 2030 to fast-track development in the underdeveloped areas. The performance of the provincial government is even worse as it released just Rs1bn out of the Rs11bn it had promised for the uplift of the ex-Fata districts. The actual utilization of the funds on the ground is believed to be very little compared to the amount released to the departments. Other factors may also have contributed to the extremely slow start of the 10-year development strategy, but non-availability of funds is the major reason for the project’s failure to take off”

ژباړه: د خېبر پښتونخوا د نوو ضم شوو ضلعو د پاره لس کلن ترقياتي پلان پۀ وړومبي کال ناکام شو او د تحريک انصاف حکومت پۀ دغه کښې پاتې راغلے. د دې اخبار رپورټ ليکي چې وفاقي حکومت د لس کلن پلان پۀ دوه اويا اربه روپو کښې د ضم شوو ضلعو د پاره صرف اووۀ دېرش اربه روپۍ جاري کړې دي خو صوبائي حکومت د دغه نه هم زياتې کمې روپۍ جاري کړې دي. صوبائي حکومت د وعدې مطابق پۀ يوولس اربه روپو کښې صرف يو ارب روپۍ د دغه سيمو د راپورته کولو لپاره جاري کړي دي. خو زمکني حقيقتونه د دغه نه هم بدل دي. د جاري کړے شوو روپو پۀ نسبت ډېرې کمې روپۍ د دغه سيمو پۀ ترقۍ لګېدلي دي . د دغه پلان پۀ شروع کولو نور عوامل هم شامل دي خو د فنډ پۀ سستۍ سره جاري کول هم اهم رکن دے”.

د بره ذکر شوو حوالو نه ښۀ پۀ ډاګه کېږي چې کپتان صېب او د هغۀ حکومت د نوو ضلعو د ستونزو پۀ هوارولو کښې څومره سنجېده دي. حال دا دے چې د نوو ضلعو نه د ټولو نه زيات د صوبائي او قامي اسمبلۍ سيټونه هم تحريک انصاف ګټلي دي.

بايد چې د کپتان صېب حکومت نوو ضلعو ته پۀ خصوصي توګه پاملرنه وکړي او د دغه سيمو د خرابو سړکونو، هسپتالونو، سکولونو، تجارت او ابادکارۍ د پاره چټک ګامونه واخلي . پۀ دغه ضلعو کښې د پوليس انتظام زر تر زره بهتر کړي . د افغانستان سره لګېدلې پولې د تجارت لپاره خلاصې کړي. د دهشتګردو پۀ بيا منظم کېدو خصوصي نظر وساتي او دغه سيمه د بيا تباه کېدو نه بچ وساتي. ګينې دا به ډېرې خطرناکې نتيجې ولري او دا ځل به دغه اور صرف د دغه سيمو دننه پاتې نۀ شي، بلکې ټول ملک به پۀ خپله خونړۍ غېږه کښې واخلي. د دغه تر څنګ د دغه سيمو انتظامات او چېک پوسټونه دې سول ادارو او پوليس ته حواله کړے شي. بې کوره شوو خلقو ته دې خپلو سيمو ته د واپس کېدو اجازت ورکړے شي او د ړنګ شوو کورونو، تجارتي مرکزونو او نورو زيانونو معاوضې زر تر زره ورکړل شي. پۀ اېن اېف سي اېوارډ کښې چې د کوم درې فيصده حصې وعده د نوو ضلعو سره شوې ده، بايد چې هغه هم زر تر زره ورکړل شي ځکه چې د پاکستان پۀ درې صوبو کښې د تحريک انصاف حکومت دے چې پۀ دغه فنډ د دغه ضلعو انفراسټرکچر ښۀ کړے شي.

حوالې:

1: https://www.radio.gov.pk/28-09-2020/pm-inaugurates-nahakki-tunnel-sheikh-zaid-road-in-mohmand

2: https://www.tnn.com.pk/coas-inaugurates-nahqi-tunnel-in-mohmand-agency/

3: https://www.dawn.com/news/1583506

دا هم ولولئ

د مېوند ملاله، د پښتني تاريخ وياړ – جاوېد ثاقب

د برطانيې بې مهاره ير غلګر فوج چې لۀ برطانيې څخه راوتلو نو پۀ مخه …

ځواب دلته پرېږدئ

ستاسو برېښناليک به نه خپريږي. غوښتى ځایونه په نښه شوي *