پۀ پښتنه ټولنه کښې د زنانؤ ونډه او مسئلې – سيده ايمان حسېن

متعلقه مضامين

“د ديدار شوق او عامر” – سکندر خان سکندر

د هجري کلېنډر د مياشتو پۀ نومونو کښې پټ رازونه – فضل مومند

غني خان، يوه کتنه – مولانا محمد يوسف بونېرے، کوالالمپور

هسې خو پۀ پښتنه ټولنه کښې د زنانؤ مسئلې د سوونو نه هم ډېرې زياتې دي بلکې زرګونه هم کېدے شي. ننني دور کښې يو شمېر ځايونو کښې د تعليم او روزګار پۀ مېدان کښې څۀ نا څۀ سهولتونه پېدا شوي دي خو پۀ ځينې علاقو کښې د زنانؤ مسئلې ډېرې شدت سره محسوسېږي. نن هم ځينې داسې ځايونه شته چرته چې زنانؤ ته د ژوند هېڅ حق نۀ ورکولے کېږي. زۀ غواړم چې د زنانؤ پۀ مسئلو وخت پۀ وخت د خپلو خيالونو اظهار وکړم او يو پۀ يو د هغوي مشکلات واضح کړم او د صوبې بااثره خلقو پام دې طرف ته را وګرځوم . دې سره سره خپل غږ هغه خلکو ته هم ورسوم څوک چې پۀ صوبائي اسمبلۍ کښې د خلقود حقونو د پاره قانون سازي کوي او د صوبائي اسمبلۍ دننه چې کومې زنانه ممبرانې دي د هغوي توجو هم دې پله را ګرځول ضروري ګڼم.

مسئلې ډېرې دي خو زۀ اول پۀ فنون لطيفه کښې د زنانؤ د برخې جاج اخستل غواړم. لکه پۀ کورونو کښې زنانه ښۀ مهارتونه او هنرونه لري او پۀ دې لاره کښې ډېر پۀ زړۀ پورې کردار ادا کولے شي. دغه شان کۀ وکتل شي نو د پښتنو پۀ ټولنه کښې د سندرو او ټپو پۀ مېدان کښې هم زنانؤ بلها کار کړے دے. کۀ د پښتو فولکلور نه څوک ټپې او سندرې وباسي نو پۀ حقيقت کښې به پۀ پښتو فولکلور کښې هېڅ هم پاتې نۀ شي. ټپه او سندره انسان ته نۀ يوازې فکري ښکلا وربخښي بلکې پۀ ټپه او سندره کښې د ژوند خواږۀ تراخۀ هم خوندي شوي دي. لکه داسې :

دوباره مې شې سپېرۀ کاله

بنګړي پۀ لاس جينکۍ وږي ټولوينه

وږي را ټولول يو خوا کۀ زمونږ د غريبۍ ترجماني کوي نو ورسره د زرعي کلتور غمازي هم کوي . کومې زنانه چې کور کلي نه بهر وادۀ شوې وي او د خپلو خپلوانو يا سوېلو پۀ وادۀ، ښادۍ کښې ګډون کوي نو د خپل کور کلي سندرې هلته وائي او د هغۀ ځاے سندرې بيا د ځان سره راوړي او هغه شريکې ټپې او سندرې بيا زمونږه د ژبې او د دې فولکور يوه خزانه جوړه شي. دا ټپې او سندرې چې چا جوړې کړې وې د هغوي هېڅ چاته پته نۀ ده لګېدلې ځکه چې پۀ دې ټپو، سندرو کښې به د هغه زنانؤ نومونه نۀ وو. خو د دې ښځو تخليق کړې سندرې پۀ خلقو باندې ښۀ لګي او زرګونه کاله پس هم ژوندۍ دي. لکه دا سندره ..

اوبۀ دې وړينه

پاڅه لاليه مازيګر دے! اوبۀ دې وړينه

دا نۀ يوازې ښځو جوړه کړې سندره ده بلکې د دې طرز هم د ښځو ايجاد دے. د هغوي يو کمال ؤ چې سندره ئې تخليق کړې ده. او بل کمال ئې دا دے چې هغې له ئې يو طرز هم جوړ کړے. او چې هر قسم طرز ئې دے پۀ يو تمبل سره وئيلے کېږي. بيا دا بله سندره ده چې :

زۀ د خيالي مومنده يمه؟

ما واړوئ وطن ته ځمه! يار مې نادان دے

ددې سندرو جوړښت چې څنګه د نورو نه بدل شان دے دغسې ئې طرز هم بدل دے . دغه سندرې او ټپې نۀ هغوي صرف د خوند د پاره وئيلې دي بلکې دې ټپو او سندرو کښې هغوي د خپل زړۀ خبره هم پۀ ډېر ښۀ انداز کښې کړې ده او کۀ چرته رشته ئې د خوښې خلاف وشي او ژوند ئې د خفګانونو وي بيا داسې وئيل کېږي :

مخکښې به ځم وروستو به ګورم

خېرې به نۀ کړم پلاره تا ورکړې يمه

او دغسې پښتنې زنانه د زړۀ درد د ټپې پۀ انداز کښې وباسي. پښتنې زنانه د غېرت پۀ مېدان کښې هم د چا نه کمې نۀ دي. هغوي د خپلو شاه زلمو سره څنګ پۀ څنګ ودرېږي؟ لکه چې وائي:

کـــۀ پۀ مېـوند کښې شهيد نۀ شوې

ګرانه لاليه بې ننګۍ لۀ دې ساتينه

يا داسې چې

کۀ د ځوانانو پوره نۀ شوه

ګرانه وطنه جينکۍ به دې ګټينه

دغسې کۀ مونږ خيال وکړو نو زمونږ زنانه پۀ هر مېدان ولاړې وي خو افسوس چې هغوي ته موقع نۀ ده ورکړې شوې نو دغه شان زمونږ ډېرې اولسي معياري سندرې پټې پاتې شوي دي. کۀ چرته هغه سندرې اوس هم مخې لۀ راشي او وکتل شي نو پۀ هغې کښې د تېر ژوند تصوير او د امن غږ وي. د پښتنو پۀ ټولنه کښې زنانؤ ته د ادب پۀ مېدان کښې د مسئلو د وجې ډېرې د امن سندرې پټې پاتې شوي. کۀ چرته زمونږ زنانؤ ته موقعه ورکړې شي نو د ټولنې نه به ډېر د ننګ، غېرت، امن، مينې او خلوص غږونه پورته شي. خو زنانؤ ته نن هم مسئلې دي، اوس هم لاره هواره نۀ ده او دوي ته لا ډېر مزل پاتې دے.