دا خبره د چا نه پټه نۀ ده چې ليکوالي د يو قام او ټولنې د فکري تخليق يو ډېر مهين اړخ دے. د خاورې ناورين، ټولنيز احساسات او عاطفې او د اولس ټولنيزې تجربې چې څنګه پۀ شعر، افسانه، ناول او تکل کښې څرګندولے کېدے شي داسې احتمالا د فن نورو اصنافو کښې مشکل دے.
ژبه چې ټولنيز فکري تخليق سره اېغ پۀ نېغه اړيکې لري چې څنګه د ليکوالۍ پۀ واسطه پراخه کېږي داسې شايد د نورو وسيلو پۀ ذريعه ممکنه نۀ ده. پۀ ټوله نړۍ کښې د سياسي بدلونونو او سياسي تحريکونو د بيانيو جوړښت او خپرولو کښې د ليکوالانو ونډه تاريخ وخت پۀ وخت روښانه کړې ده.
د باچاخان د ټولنيز بدلون تحريک کښې د وړومبي پړاو د بيانيې جوړولو عمل ليکوالانو ترسره کړے ؤ. دې پړاو کښې مولوي فضل محمود مخفي، خادم محمد اکبر، عبدالاکبرخان اکبر او نوازجليا د اساس ايښودو کار کړے ؤ. باچاخان خپل ژوند ليک کښې د دغه اساسي فکري اعتراف پۀ ډېرو درنو ټکو کښې کړے دے. د انجمن اصلاح الافاغنه او ازاد سکولونو دوره کښې د ليکوالانو او شاعرانو يو کلهمه قافله وجود ته راغله او الف جانه خټکه، عبدالخالق خليق، فضل رحيم ساقي، ماسټر کريم او نورو پۀ سلګونو ليکوالانو او شاعرانو د جلسو جلوسونو او پښتون مجلې پۀ واسطه دعدم تشدد، حريت، ټولنيز عدالت، هنرمندۍ، قامي تړون، صنفي مساوات او د پوهنې مفکوره هرکلي، هرچم او هرکور ته ورسوله.
دا خبره هم د فکر وړ ده چې کۀ ليکوال قامي تحريک سره ملګرتيا نۀ وے کړے نو د تحريک تاريخ به د حکومتي او رياستي جبر دلاسه ورک او يا به مسخ کړے شوے ؤ. د احمدکاکا “خدائي خدمتګارتحريک”، د فضل رحيم ساقي دوه کتابونه، د ماسټرکريم افسانې او ليکونه، د مهدي شاه باچا افسانې، د ميا اکبر شاه “د ازادۍ تلاش”، د عبدالخالق خليق “دازادۍ جنګ”، د عبدالمالک فدا نظمونه او د خدائي خدمتګار سرفرازخان “خدائي خدمتګارتحريک، تبصره او تجزيه” هغه اثار دي چې د باچاخان ژوند ليک “زما ژوند اوجدوجهد” او د ولي خان کتاب “باچاخان او خدائي خدمتګاري” سره ئې پۀ ګډه د قامي تحريک بيانيه پۀ مخکښې اوړې ده او د قامي تحريک د ميل کاڼي ئې خوندي ساتلي دي.
دا هم يو حقيقت دے چې د والټېر نه بغېر د فرانس انقلاب او ټالسټائي او مېکسم ګورکي نه بغېر د روس د انقلاب تصور کول ګران دي. د ليکوال او تحريک ترمېنځه دغه دوه اړخيزه تعلق د قام، ليکوالۍ او تحريک درې واړو پۀ ګټه تمامېږي ۔
عوامي نېشنل ګوند چونکې د قامي روښان فکره جمهوري تحريک تسلسل دے نو ځکه دا خبره ضروري وګڼلې شوه چې د ګوند د صوبائي تنظيم د سېوري لاندې دې د پښتونخوا ليکوالان منظم کړے شي څو چې قامي بيانيه، د عدم تشدد مفکوره، جمهوري فکر، ټولنيز عدالت او صنفي برابري د ټولنې رګونو ته ننوځي او د ټولنيزوادبياتو تخليق د پاره سازګار چاپېريال جوړ کړے شي.
د عوامي نېشنل ګوند د سېوري لاندې د ملګري ليکوالانو تنظيم د خپل ائين او منشور لاندې هره ضلع، ډوېژن او بيا صوبه کښې تنظيم جوړوي، د ملګري ليکوالانو د تنظيم سازۍ د پاره د ګوند د صوبائي کلچر سېکتر پۀ مشرۍ يوه اووه تنيزه ارګنائزنګ کمېټي اعلان کړې ده. دې ارګنائزنګ کمېټۍ پۀ خپله لومړۍ غونډه کښې د منشور او ائين کمېټي جوړه کړه. دغه کمېټۍ يو ائين ډرافټ کړو کوم چې د ګوند د صوبائي کابينې نه منظورۍ د پاره د ګوند ستر سېکتر ته حواله کړے شوے دے. دغه عبوري ائين به وروستو د ملګري ليکوالانو صوبائي کونسل نه توثيق کېږي. د ملګري ليکوالانو د عبوري ائين ترمخه هره ضلع به د ملګري ليکوالانو بنيادي يونټ وي او د ګوند د ضلعې کلتور سېکتر به د ملګري ليکوالانو د ضلعې تنظيم د پاره د رابطه کار رول لوبوي. د عوامي نېشنل پارټۍ د ضلعي تنظم او د ملګري ليکوالانو د ضلعي تنظيم ترمېنځه به د پارټۍ ضلعي سېکتر د کوارډينېټر پۀ حېث کارکوي. دغسې د عوامي نېشنل پارټۍ صوبائي کلچر سېکتر به د ملګري ليکوالانو د صوبائي تنظيم اېډوائزر يا صلاح کار وي. د هرې ضلعې بنيادي يونټ د پاره به د کم نه کم دېرش ليکوالانو رکن سازي ضروري وي. د ملګري ليکوالانو ضلعي تنظيم به کم نه کم لس ممبران د ملګري ليکوالانو صوبايي کونسل د پاره ټاکي.
د ملګري ليکوالانو د عبوري ائين ترمخه د ملګري ليکوالانو لانديني عمومي مقاصد اواهداف ټاکلے شوي دي.
1. پۀ پښتونخوا کښې د وئيلې کېدونکو ژبو او د دې ژبو د ادبياتو د پاره منظمې هلې ځلې کول.
2. پۀ پښتونخوا کښې د وئيلې کېدونکو ژبو د ليکوالانو، شاعرانو او اديبانو د حقوقو لاس ته راوړنې د پاره منظم تنظيمي زيار باسل.
3. د پښتون وطن پۀ اوسمهاله سياسي جغرافيه کښې تخليقي عمل منظم کول اودا تخليقات د عوامي نېشنل پارټۍ د نظريې سره سم د قامي، جمهوري او ترقي پسنده سياسي بيانيې د ودې او پرمختګ د پاره کارول.
4. مياشت پۀ مياشت باقاعدګۍ سره “د قامي فکر” د سرخط لاندې هره ضلع کښې پۀ مختلفو ځايونو تربيتي نشستونه کول او د دې رودادونه اوتصويرونه د منتظم، دصوبائي کلتورسېکتر) ته استول.
5. د قامي ورځو د نمانځلو د پاره ټوله پښتونخوا کښې منظمې دستورې کول.
د ملګري ليکوالانو ارګنائزنګ کمېټۍ کښې د بېلابېلوسيمو د پاره غړي ټاکل شوي دي او د دې غړو د سهولت کارۍ د پاره کنوينر هم ټاکلے شوے دے او د عوامي نېشنل ګوند د هرې ضلعې کلتور سېکترانو ته د ليکوالانو د فهرستونو را غونډولو ذمه وارۍ هم سپارلې شوي دي، توقع دا ده چې د ملګري ليکوالانو د ضلعو، ډوېژنونو او صوبې تنظيم درې مياشتو کښې يعنې تر اکتوبر 2020ز پورې جوړ شي.
ملګري ليکوالان به د تحريک د نورو څانګو لکه د ملګري وکيلانو، ملګري ډاکټرانو، ملګري استاذانو، ملګري پېرامېډېکس، پښتون سټوډنټس فېډرېشن او نېشنل يوتهـ ارګنائزېشن پۀ شان د تحريک فکري بيانيه او سياسي مبارزه لا نوره بشپړه کړي.
نوټ:ليکوال د عوامي نېشنل پارټۍ پښتونخوا صوبائي کلتور سېکتر دے.