د باچا خان رح خطونه – اداره

(د جواهر لال نهرو او جي اېم سېد پۀ نوم)

( دا خطونه باچا خان جواهر لعل نهرو او جي اېم سېد ته پۀ انګرېزۍ او اردو ژبه کښې ليکلي وو چې نهرو پۀ خپل کتاب A Bunch of old letters او جي اېم سېد پۀ خپل کتاب “کچهـ خطوط مېرے نام” کښې چاپ کړي. اداره ئې د “پښتون” د لوستونکو دپاره پښتو ترجمه يو ځل بيا چاپوي )

د نهرو پۀ نوم:

لۀ طرفه عبدالغفار

ډونګه ګلي- ضلع هزاره 13 جولائي 1940

خوږه پنډت جي!

پرون ستا ټيلي ګرام ماته ډونګه ګلۍ کښې ملاؤ شوے دے. د کېمپ دپاره تر اوسه ځائے نۀ دے مقرر کړے شوے ځکه چې هغه خلق زما انتظار کوي. دلته د رارسېدو سره ما هغه وخت هغوي ته ليکلي وو. ډېر زر بۀ د مقرره تاريخ پۀ حقله تا ته خبر درکړے شي. تاسو لۀ پکار دي چې پۀ رېډيو د راجه جي او مولانا صاحب د خيالاتو نه ځان خبر کړئ او پۀ دغه ګفتګو نور هم غور وکړئ، کوم چې بۀ د مسټر جناح او مولانا صاحب ترمنځه کېږي. زۀ د مولانا صاحب پۀ خبره خو پوهه شوم ولې د جناح صاحب پۀ اعتراض ونۀ رسېدم. زۀ بۀ د کېمپ پورې دلته يم او وروستو به کار شروع کړم. د دې ځاے موسم ډېر خوشګوار دے او زما صحت پۀ تېزۍ سره ښۀ کېږي.ما د يونس صاحب نه اورېدلي دي چې پۀ سري نګر کښې ګرمي ده، ځکه هغه خپل زيات وخت پۀ کلي کښې تېروي. زۀ د دې جوګه نۀ يم چې پونا ته درشم، کۀ ال انډيا کانګرس کمېټي پۀ دې قرارداد زور راوړي نو بيا بۀ زۀ استعفٰى ورکوم.

امېد دے چې تۀ بۀ خوشحاله يې. عبدالولي، غني، روشن او مهرتاج دې ډېر يادوي او سلام درته وائي.

ستا عبدالغفار

—————————

لۀ طرفه عبدالغفار

لکهنؤ 18 اکتوبر 1940

خوږه جواهر لعل جي!

زۀ پرون پۀ خېريت سره دلته راارسېدلے يم. نهرو صاحب (د جواهر يو کزن) راله سټېشن ته راغلے ؤ. پۀ دې کور کښې زۀ ښۀ پۀ ارام يم او نن به د دوو بجو پۀ رېل ګاډي کښې لاړ شم. مهرتاجې سره مې ليدۀ شوي وو او د هغې د پرنسپلې سره مې هم ملاقات شوے ؤ. هغه وائي چې مهرتاجه ډېره ښۀ ماشومه ده خو جذباتي ډېره ده او پۀ نورو جينکو پۀ اسانه اثر واچوي. پرنسپلې صاحبې راسره لوظ کړے دے چې د مهرتاجې نور تربيت به هم کوي.

زۀ غواړم چې تۀ کله کله مهرتاجې ته خط ليکې او هغې ته وائې چې د خپل ځان پېژندو او پۀ دنيا د پوهېدو کوشش وکړي او دا ورته ووائې چې د هغې د ژوند مقصد څۀ دے.

ما مولانا (مولانا ابوالکلام ازاد) هم ليدلے ؤ او هغۀ چې ستا سره کوم لوظ کړے ؤ، هغۀ ډېر ښۀ کړي دي پۀ اصل کښې د هغې پۀ حقله خبره شوې وه. ما پۀ سيګان کښې د مهاتما جي نه اورېدلي وو چې دے وائي چې جواهر لعل د دۀ سره متفق نۀ دے. هغۀ وئيل چې زۀ بۀ د پنډت جي سره پۀ سټېشن ملاقات وکړم او هغه به مطمئن کړم ولې مولانا صاحب خو زما سره اتفاق لرۀ او د دې خبرې فېصله شوې وه چې تاته پۀ ټيلي فون ووئيلے شي.

زۀ هيله لرم چې تۀ به مهاتما جي ته خط وليکې او هغۀ ته به يقين ورکړې او ټول معاملات به د مهاتما جي د خواهش مطابق سر ته ورسوې. زۀ او مولانا صاحب هم دا غواړو. دلته بالکل خېريت دے. امېد لرم چې تۀ به هم پۀ خېريت سره يې.

ستا عبدالغفار

—————————

د جي اېم سېد پۀ نوم:

19 مۍ 1948

السلام عليکم ورحمة الله وبرکاته

خوږه سيد صاحبه!

مونږ نن د ماښام پۀ ګاډي کښې روان شوي يو، ستاسو “دعوت” ډېر رايادېږي. ډېره مننه. د سهروردي او دت صاحب سره ډېرې خبرې وشوې، دواړو وئيل چې بنګال ته لاړ شو نو درته به اطلاع وکړو. ما هغوي ته پته ورکړې ده، د شېخ صاحب سره د ملاقات موقعه ملاؤ نۀ شوه، زمونږ ټولو د طرفه هغۀ ته او تاسو ته ډېر ډېر سلامونه.

د خپل خېريت نه مو کله کله خبروه.

فقط ستاسو عبدالغفار

—————————

منټګمري جېل 5 مارچ 1953

خوږه سېد صاحبه!

السلام عليکم ورحمة الله و برکاته

د وعدې مطابق تاسو ته د جېل نه خط ليکم. د پارسل متعلق ما يو خط د هسپتال نه ليکلے ؤ، امېد دے چې در رسېدلے بۀ وي.

د اخبار پۀ ذريعه خبر شوم چې تۀ چين ته تلے يې او د هغه ځائے نه وائنا ته هم تلے وې، زۀ د يوې مياشتې نه پۀ دې جېل کښې يم خو ماته دا پته نشته چې تۀ د وائنا نه واپس راغلے يې کۀ نا. ځکه خط لږ ناوخته شو.

د دنيا سېل او دغسې جلسو کښې شرکت نه انسان ته ډېره فائده رسېدلے شي او ډېر څۀ زده کولے شي. زمونږ مسلمانانو دا ډېره لويه بدنصيبي ده چې همېشه به د چا سهاره اخلو او کله چې دا سهاره لرې شي نو مونږ راپرېوځو، کوم قوم چې پۀ خپلو پښو د ودرېدو کوشش نۀ کوي هغه پۀ دنيا کښې هېڅکله ترقي نۀ شي کولے. پۀ دې کښې د مسلمانانو هېڅ قصور نشته، دې غريبانو ته خو د دين او ملت مشرانو دا پۀ ذهن کښې وراچولي دي چې تاسو پښه پۀ پښه کښېنئ، امام صاحب بۀ راځي او چې راشي نو ستاسو دپاره بۀ ټول هر څۀ وکړي.

زما د طرف نه شېخ صاحب او نورو ملګرو ته (څوک چې مو يادوي) ډېر ډېر سلامونه او دعاګانې.

فقط ستاسو عبدالغفار خان

(سنسر شوے)

—————————

اتمانزۍ- چارسده 11 نومبر 1955

خوږه سېد صاحبه!

خوشحاله او روغ اوسې!

السلام عليکم ورحمة الله و برکاته

ما د باقي صوبو دوره هم مکمله کړې ده، صرف هزاره پاتې ده، نن هلته ځم امېد دے چې يوه هفته به هلته ولګي چې څنګه د هزارې نه راشم نو د کراچۍ درتلو اراده مې ده.

امېد لرم چې تۀ او شېخ صاحب بۀ ښۀ يئ. ستاسو د طرفه تر اوسه د خېر خېريت څۀ خط رانغے. د رئيس صاحب صحت څنګه دے، خدائے دې تاسو لۀ د خپل قوم او ملک د خدمت کولو دپاره ښۀ صحتونه درکړي. امين ثم امين

ټولو ملګرو ته ډېر ډېر سلامونه او دعاګانې.

فقط ستاسو عبدالغفار

اسلاميه کالج پېښور 10 فروري 1956

خوږه سېدصاحبه!

روغ جوړ او خوشحاله اوسې!

السلام عليکم ورحمة الله و برکاته

ستا تار راورسېدو، مهرباني. زۀ څۀ ورځې پۀ شاهي باغ کښې وم خو هلته مې د ډاکټر پۀ هداياتو عمل ونۀ کړے شو نو ځکه د ډاکټر پۀ وېنا دلته راغلم. اوس د خدائے پۀ فضل لږ ښۀ يم او ډاکټر هم د شاهي باغ تلو اجازت راکړے دے ځکه نن هلته ځم. هلته بۀ څو ورځې ارام وکړم او بيا د مردان پۀ دوره د تلو اراده لرم. دعا کوئ چې الله تعالٰي راته د خدمت دپاره همت، طاقت او صحت راکړي.

زۀ امېد لرم چې ټول غړي بۀ پۀ 23 فرورۍ پېښور ته ضرور راځي. شهزاده عبدالکريم ته هم وليکئ چې هغه د خپل طرفه بل څوک نۀ رالېږي او ضرور پۀ خپله راشي. رئيس صاحب بۀ هم خامخا راځي. داسې ونۀ شي چې تۀ هغه پرېږدې، کۀ زۀ پۀ دوره لاړم نو پۀ 21 يا 22 تاريخ بۀ پېښور ته خامخا ځان رسوم او ستاسو د راتلو انتظار بۀ کوم، تاسو د خپل راتګ اطلاع پۀ لاندينۍ پته وکړئ.

“پروفېسر عبدالعلي خان- اسلاميه کالج پېښور”

زۀ امېد لرم چې عبدالصمد خان او شېخ صاحب بۀ ټيک ټاک وي، زما د طرفه هغوي ته ډېر سلامونه او دعاګانې عرض کړئ. امېد دے چې ستاسو صحت بۀ هم صحيح وي، ولي او غني هم تاسو ته ډېر ډېر سلامونه وائي. زما د طرفه ټولو ملګرو ته سلامونه.

فقط ستاسو عبدالغفار

—————————

لاهور 8 مارچ 1984

خوږه سېد صاحبه!

السلام عليکم ورحمة الله وبرکاته

ستا پېغام راورسېدو، مهرباني.کۀ ما ته اجازت ملاؤ شو نو کراچۍ ته بۀ درشم. کۀ يواځې وم نو ستا سره بۀ پاتې شم او کۀ نور خلق راسره وو نو بيا تا لۀ تکليف نۀ درکوم. پۀ داسې صورت کښې کۀ تاسو مونږ لۀ يو ځائے (کور) وګورئ نو مهرباني بۀ وي چې مونږ پۀ هغه کور کښې ځان لۀ خپل انتظام پۀ خپله کوو. شېخ صاحب او نورو ملګرو ته زما د طرف نه ډېر ډېر سلامونه.

فقط ستاسو عبدالغفار

دا هم ولولئ

د پاکستان پارلېمنټ ته د باچا خان اولنے تقرير

د دې کټوتي تحريک نه زما مقصد دا دے چې زۀ د پاکستان د انتظاميې …