کۀ پۀ انساني تاريخ نظر اچوو نو پۀ اربونو انسانان پۀ دنيا کښې تېر شوي دي خو پۀ تاريخ کښې د ګوتو د شمېر خلق ژوندي دي ۔ سوال دا راپورته کېږي چې پۀ اربونو خلقو کښې دا يو څو خلق ولې ژوندي دي، دوي کښې داسې څۀ کمال ؤ چې تاريخ هم د دوي لۀ وجې ژوندے دے۔ کۀ وکتلے شي نو د زمکې پۀ مخ لوئې لوئې سلطنتونه او بادشاهتونه تېر شوي دي خو نن ئې نوم او نښان هم نشته ۔ کۀ پۀ تاريخ کښې د دې ژونديو خلقو ژوند ته ګورو نو لۀ نورو بېل او جدا پۀ نظر ر
اځي ۔ دې خلقو صرف زندګي نۀ ده تېره کړې بلکې ژوند ئې د يو مقصد پۀ نامه تېر کړے بلکې وقف کړے ؤ او هم دغه وجه ده چې نن داسې خلق پۀ تاريخ کښې صرف ژوندي نه بلکې د نورو لپاره مثالونه دي ۔ پۀ داسې لوئې هستيو کښې يو د پښتنې زمکې اتل باچا خان هم دے۔ باچا خان داسې مبارزه کړې ده چې تاريخ ورته ګوته پۀ خلۀ دے۔ دا د خپلو غرونو پۀ رنګ لوړ دنګ سړے پۀ يو داسې وخت او د يو داسې قوت خلاف پاڅېدلے ؤ چې پۀ نيمه نړۍ ئې د حکمرانۍ پنجې ښخې وې ۔ دۀ نۀ صرف هغه قوت ولړزولو بلکې خپل قام ئې هم د ژوند او ازادۍ پۀ معنا پوهه کړو۔ او پۀ دې مزل کښې دۀ لۀ خداے داسې ملګري ورکړل چې د بابا سره اوګه پۀ اوګه او سنګ پۀ سنګ روان وو۔ پۀ دې خدائي خدمتګارو کښې يو د نوښار اغا جي محمد کاکا هم شامل دے۔
اغا جي (محمد کاکا) د فخر افغان باچا خان د عدم تشدد او خدائي خدمت ګار تحريک کلک ملګرے ؤ. اغا جي محمد کاکا پۀ کال ۱۹۲۹ کښې پۀ نوښار کلا کښې زېږېدلے ؤ او او د جون پۀ درېمه کال ۱۹۹۲ کښې ئې لۀ نړۍ سترګې پټې کړې او خپل کلي کښې ئې قبر دے۔ فخر افغان باچا خان چې د ورورولۍ او مينې کوم تحريک شروع کړے ؤ د هغې بنيادي اصول عدم تشدد ؤ. خدائي خدمت ګارو د پېرنګي ظلم او تشدد ډېر پۀ صبر او استقامت زغملو خو د تشدد جواب ئې پۀ تشدد ورنۀ کړو. دا ځکه چې پۀ عدم تشدد د دوي مکمله عقيدہ وه. ځکه خو آغا جي (محمد کاکا)به د باچا خان پۀ دې نصيحت ډېر زور راوړو چې کاميابۍ لپارہ اجتماعي تحريک او قرباني پکار وي نو د چا پۀ زړۀ کښې چې دا قسم جذبات او احساس پېدا کېږي هغوي لۀ پکار دي چې پۀ قام وګرځي او ځان سرہ د دې قسم د احساس ملګري پېدا کړي او پۀ ګډه د ظلم، زياتي او بې عزتۍ مقابله وکړي. او قوم د تنظيم پۀ شکل کښې را مخې ته کړي نو کاميابي حاصلېدے شي. ھم دغه وجه ده چې کله باچا خان دکالاباغ ډېم جائزہ اخسته نو د ځان سره ئې نوښار نه آغا جي (محمد کاکا)، غازي خان بابا او څو کسان نور ھم بوتلل چې موقعه وګوري. واپس چې راغلل نو زمونږ يو وړوکي غوندې بېټک کښې بابا شپه وکړه او پۀ سبا له ټول نوښار کښې وګرځېدل او خلقو کښې ئې د کالاباغ ډېم خلاف تحريک شروع کولو جذبه پېداکړه. او دغه تحريک نوښار نه شروع شو او بيا د صوبې نه پۀ ټول ملک کښې دغه تحريک زور ونيولو. د باچا خان او د هغه ملګرو چې کوم تحريک شروع کړے ؤ، هغه د ملي مشر اسفنديار ولي خان پۀ قيادت کښې تر سرہ کېدل ډېر لوے اعزاز دے. د اسفنديار ولي خان خبرہ ډېره څرګنده، پۀ ډاګه او واضحه ده چې د چا پلار هم د کالاباغ ډېم جوړولو سوچ هم نۀ شي کولے. بس زما دعا دہ چې الله پاک دې مونږ کښې د باچا خان د ملګرو غوندې د خدمت جذبه پېدا کړي ۔
نوټ: دا ليک “پښتون” ته د خدائي خدمتګار اغا جي محمدکاکا زوي محمد اظهارالحق د نوښار نه رالېږلے او “پښتون” پۀ پښتنه مينه چاپ کړو۔ پښتون به د ستر بابا د ملګرو او خدائي خدمتګارو د ستائنې دا لړۍ پۀ پښتنه مينه جاري ساتي۔
محمد اظهار الحق ، نوښار
خدائي خدمتګار آغا جي محمد کاکا
کۀ پۀ انساني تاريخ نظر اچوو نو پۀ اربونو انسانان پۀ دنيا کښې تېر شوي دي خو پۀ تاريخ کښې د ګوتو د شمېر خلق ژوندي دي ۔ سوال دا راپورته کېږي چې پۀ اربونو خلقو کښې دا يو څو خلق ولې ژوندي دي، دوي کښې داسې څۀ کمال ؤ چې تاريخ هم د دوي لۀ وجې ژوندے دے۔ کۀ وکتلے شي نو د زمکې پۀ مخ لوئې لوئې سلطنتونه او بادشاهتونه تېر شوي دي خو نن ئې نوم او نښان هم نشته ۔ کۀ پۀ تاريخ کښې د دې ژونديو خلقو ژوند ته ګورو نو لۀ نورو بېل او جدا پۀ نظر ر اځي ۔ دې خلقو صرف زندګي نۀ ده تېره کړې بلکې ژوند ئې د يو مقصد پۀ نامه تېر کړے بلکې وقف کړے ؤ او هم دغه وجه ده چې نن داسې خلق پۀ تاريخ کښې صرف ژوندي نه بلکې د نورو لپاره مثالونه دي ۔ پۀ داسې لوئې هستيو کښې يو د پښتنې زمکې اتل باچا خان هم دے۔ باچا خان داسې مبارزه کړې ده چې تاريخ ورته ګوته پۀ خلۀ دے۔ دا د خپلو غرونو پۀ رنګ لوړ دنګ سړے پۀ يو داسې وخت او د يو داسې قوت خلاف پاڅېدلے ؤ چې پۀ نيمه نړۍ ئې د حکمرانۍ پنجې ښخې وې ۔ دۀ نۀ صرف هغه قوت ولړزولو بلکې خپل قام ئې هم د ژوند او ازادۍ پۀ معنا پوهه کړو۔ او پۀ دې مزل کښې دۀ لۀ خداے داسې ملګري ورکړل چې د بابا سره اوګه پۀ اوګه او سنګ پۀ سنګ روان وو۔ پۀ دې خدائي خدمتګارو کښې يو د نوښار اغا جي محمد کاکا هم شامل دے۔
اغا جي (محمد کاکا) د فخر افغان باچا خان د عدم تشدد او خدائي خدمت ګار تحريک کلک ملګرے ؤ. اغا جي محمد کاکا پۀ کال ۱۹۲۹ کښې پۀ نوښار کلا کښې زېږېدلے ؤ او او د جون پۀ درېمه کال ۱۹۹۲ کښې ئې لۀ نړۍ سترګې پټې کړې او خپل کلي کښې ئې قبر دے۔ فخر افغان باچا خان چې د ورورولۍ او مينې کوم تحريک شروع کړے ؤ د هغې بنيادي اصول عدم تشدد ؤ. خدائي خدمت ګارو د پېرنګي ظلم او تشدد ډېر پۀ صبر او استقامت زغملو خو د تشدد جواب ئې پۀ تشدد ورنۀ کړو. دا ځکه چې پۀ عدم تشدد د دوي مکمله عقيدہ وه. ځکه خو آغا جي (محمد کاکا)به د باچا خان پۀ دې نصيحت ډېر زور راوړو چې کاميابۍ لپارہ اجتماعي تحريک او قرباني پکار وي نو د چا پۀ زړۀ کښې چې دا قسم جذبات او احساس پېدا کېږي هغوي لۀ پکار دي چې پۀ قام وګرځي او ځان سرہ د دې قسم د احساس ملګري پېدا کړي او پۀ ګډه د ظلم، زياتي او بې عزتۍ مقابله وکړي. او قوم د تنظيم پۀ شکل کښې را مخې ته کړي نو کاميابي حاصلېدے شي. ھم دغه وجه ده چې کله باچا خان دکالاباغ ډېم جائزہ اخسته نو د ځان سره ئې نوښار نه آغا جي (محمد کاکا)، غازي خان بابا او څو کسان نور ھم بوتلل چې موقعه وګوري. واپس چې راغلل نو زمونږ يو وړوکي غوندې بېټک کښې بابا شپه وکړه او پۀ سبا له ټول نوښار کښې وګرځېدل او خلقو کښې ئې د کالاباغ ډېم خلاف تحريک شروع کولو جذبه پېداکړه. او دغه تحريک نوښار نه شروع شو او بيا د صوبې نه پۀ ټول ملک کښې دغه تحريک زور ونيولو. د باچا خان او د هغه ملګرو چې کوم تحريک شروع کړے ؤ، هغه د ملي مشر اسفنديار ولي خان پۀ قيادت کښې تر سرہ کېدل ډېر لوے اعزاز دے. د اسفنديار ولي خان خبرہ ډېره څرګنده، پۀ ډاګه او واضحه ده چې د چا پلار هم د کالاباغ ډېم جوړولو سوچ هم نۀ شي کولے. بس زما دعا دہ چې الله پاک دې مونږ کښې د باچا خان د ملګرو غوندې د خدمت جذبه پېدا کړي ۔
نوټ: دا ليک “پښتون” ته د خدائي خدمتګار اغا جي محمدکاکا زوي محمد اظهارالحق د نوښار نه رالېږلے او “پښتون” پۀ پښتنه مينه چاپ کړو۔ پښتون به د ستر بابا د ملګرو او خدائي خدمتګارو د ستائنې دا لړۍ پۀ پښتنه مينه جاري ساتي۔