Pakhtoon | The Magazine Publishing Since 1928
متعلقه مضامين
د قيصه خوانۍ تقدير هم هغه دے کوم چې پخوا وۀ ۔ هن! رښتيا د دوکانونو بورډونه انګرېزۍ کښې بدل شوي دي ۔ د پښتنو د ستر ښار او تاريخي بازار ساين بورډونه پۀ انګرېزۍ کښې بدلېدل دا ښائي چې کۀ وجودي توګه مونږ ته د برطانوي سامراج نه ازادي ترلاسه ده خو زمونږ پۀ روحونو لا اوس هم هغوي قابض دي ۔ پۀ قيصه خوانۍکښې وينې هغسې توئېږي، د تېرو شل پنځويشت کلونو نه د دهماکو مرکز هم دے۔ خو کۀ بدلون لري نو د ]انقلاب زنده اباد[ نعرې پکښې بدلې شوې دي ۔ اوس پکښې اميران او تاجران صاحبان د خپلو مړو د پاڅه ولاړ دي چې ]ورته نۀ ښکاري[ او د اسرائيل مرده باد نعرې وهي ۔ ”اين اېف سي“ دې پۀ تندر ولګي خو ”پيپسي“ او ”کے اېف سي“ حرام دي ۔ د ټکر د واقعې به هيڅ نۀ وايو۔ پښتانۀ لا پۀ خپلمنځي جنګونو کښې ښکېل دي ۔ پۀ تېرو دوه مياشتو کښې پۀ ټوله صوبه کښې 94 مړي د غېرت، د کور د برخې، د ډهيران او د پُوله پټې پۀ سر وشول ۔ د پُوله پټي او ډهيران سره سره د غېرت پۀ نوم خو مرګونه وشول خو۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
د ماينز اينډ منرلز بيل پۀ حواله باندې يا خو نۀ پوهېږي يا ځان نۀ پوهوي ۔ د پښتونخوا وطن شتمنۍ [وسايل[ چې هر ضلعه ئې پۀ ځانګړې توګه جدا جدا شتمني لري ۔ دغه شتمني د راروان د زرګونو کلونو د دې قام د څوکاله ژوند سبب دے ۔ خو قام ته تر ټولو لوے چېلنج پۀ ځان کښې اجتماعي شعور پېدا کو ل دي ۔ عوامي نېشنل ګوند د اول نه د (خپله خاوره خپل اختيار) ، (پوره وي کۀ سپوره وي پۀ شريکه به وي) او (لا به يو کېږو ګنې ورکېږو) د پاره سياست کوي ۔ د باچاخان نه واخلې تر ولي خان او د ولي خانه واخلې د اسفنديار ولي خان پورې دغه مبارزې دوام لرلے دے ۔ چې قام ته ئې د اتلسم ترميم پۀ شکل کښې يو ائيني حېثيت دې پاره ورکړو چې ستا د بچي نمړۍ دې هم ستا د بچي وي خو د پښتون د بچي نمړۍ به د پښتون وي ۔ بلخوا رياست د هغه ورځې نه لګيا دے کۀ يو خوا د پښتون اولس ترجمان ګوند د ديوال سره بار بار لګولو کوشش کوي نو بلخوا ئې ورته پۀ اولس کښې بې درېغه بدګمانۍ هم زېږولي دي او دغه دے ديارلسم کال دے چې پښتونخوا صوبه ګوډاګو ته حواله شوې ده ۔ د پښتونخوا وطن د راروان سلو نسلونو رزق او روزي د يو سړي (چې عدالت سزا کړے دے) د خلاصون د پاره دغه وسايل پۀ بدل کښې يو دستخط ته پۀ انتظار دي ۔ پۀ دې لړ کښې د عوامي نېشنل ګوند بيانيه پۀ ډاګه او څرګنده ده چې پۀ يو قانون هم نۀ اتلسم ترميم کښې ګوتو وهلو ته څوک پرېږدو او نۀ دغه وسايل پۀ غېر قانوني توګه باندې امريکه او د امريکې اُجرتيانو ته ورکوو۔ هر کله چې د پښتونخوا صوبائي اسمبلۍ ته د وفاقي حکومت له خوا د ”مائنز اېنډ منرل ايکټ“ راولېږلے شو چې د پښتونخوا وطن هغه وسايل کوم چې پۀ اتلسم ترميم کښې پۀ خصوصي توګه باندې صوبې ته ورکړې شوي هغه دې د شپې شپې د دغه بيل د لارې د [SIFC] پۀ شکل کښې يوې (پۀ نوم وفاقي) فوجي ادارې ته ورکړې شي ۔ دا محض اتفاق نۀ دے چې پۀ مرکز کښې جوړ حکومت او پۀ پښتونخوا کښې جوړ حکومتونه د يو بل سره (خره خپه) دي ۔ خو چې کله د پښتون وطن د وسايلو د تروړلو خبره راغله نو سره ]بهائي بهائي شول[۔ پۀ دې لړ کښې د عوامي نېشنل ګوند له خوا سخت غبرګون څرګند شو۔ مرکزي صدر اېمل ولي خان يو پريس کانفرس راوغوښتو او پۀ ډاګه ئې ووئيل چې: ” اتلسم ترميم سره د پښتنو د خلې نمرۍ تړلې شوې ده او د پاکستان د وجود شتون ۔ پۀ دې لړ کښې پۀ 23 اپرېل 2025 د عوامي نېشنل پارټۍ له خوا يو [APC] راوغوښتے شو چې پکښې د ټولو سياسي ګوندونو سره سره د پښتونخوا تجارتي او د معدنيات سره تړلي تنظيمونو هم شرکت وکړو۔ دغسې ټولو پۀ شريکه باندې د ”مائنز اېنډ منرلز بيل“ مخالفت وکړو۔ پۀ دې لړ کښې د عوامي نېشنل ګوند لۀ خوا د ويلج کونسلونو، تحصيلونو او ضلعو پۀ سطح باندي د پښتونخوا د شتمنو (وسايلو)، اتلسم ترميم او مائنز اېنډ منرل بيل باندې د اګاهۍ اعلان وشو۔ چې تر دې دمه پکښې د ګوند مرکزي صدر اېمل ولي خان اسلاميه کالج پوهنتون او پېښور هائي کورټ بار (وکيلانو) ته خصوصي ورتګ کړے دے ۔ د صوبې پۀ سطح باندې صوبائي کابينې، ضلعي او د تحصيل تنظيمونو هم پۀ دې اړه باندې ”سټډي سرکلز“ او ټول ګونديز (APC) غونډې راجوړې کړي دي ۔ چې تفصيل ئې دلته شريکومه:
د کومې پۀ وجه چې تر دې دمه دا خبره څرګنده ده چې د عوامي نېشنل ګوند د هلو ځلو پۀ وجه دغه د ”ماينز اېنډ منرل“ بيل في الحال ځنډولے شوے دے ۔
پۀ 22 اپرېل د کشمير پۀ پهلګام سيمه کښې د ترهه ګرو له خوا پۀ سېلګرو باندې حمله وشوه چې پکښې دېرش تنان مړۀ شوي دي ۔ د دې پېښې نه سمدست هندوستان دغه الزم پۀ پاکستان ولګوۀ او د ډېرو دهمکو سره سره ئې يوه خبره دا هم وکړه چې د (سيند طاس معاهده) معطل واخلئ ۔ د هندوستان نه چې څومره هم اوبۀ پاکستان (پنچاب) ته رابهېږي هغه تړل غواړي او دغه کۀ هر څو د پنجاب د پاره تاوان خبره ده ۔ خو پۀ دې لړ کښې لا پښتانۀ د خپلو شته سيندونو پۀ اهميت نۀ پوهېږي کوم چې ورته خداے پاک ورکړي دي او ګمان شته چې رياست کۀ د هندوستان د اوبو نه محرومه شي نو د پښتونخوا اوبو ته به مخ راګرځوي او د 1991ء د پاکستان او د واپډې د اوبو د معاهدې ترمخه د غازي بروتهه پۀ شکل کښې هسې هم د پښتنو نه خپل تاريخي سيند اړولے شوے دے ۔ د پهلګام د پېښې سره سم د هندوستان او پاکستان له خوا روايتي جنګ شروع شو او ډېر زر سر ته ورسېدو۔ پۀ دې مينځ کښې عوامي نېشنل ګوند خپل کردار د مينځه کړي پۀ توګه هم پېش کړو او جنګ کونکي ئې دواړو اړخونو ته وغندل ۔ يو خوا کۀ هندوستان جشن کوي چې مونږ خپل دښمنان نيست نابود کړل نو بلخوا پاکستان هم د ګټې جشنونه وکړل ۔ خو د دې هر څۀ پۀ مينځ کښې هغسې پۀ پښتون وطن کښې مارټر ګولې او ډروني ډزونه شروع دي چې د پښتونخوا پۀ نوې ضلعو کښې خصوصاً وزيرستان کښې هر شپۀ يوه پېښه رامينځ ته کېږي ۔
يکم مئ پۀ ټوله نړۍ کښې د مزدور ورځ نمانځلے کېږي ۔ پښتونخوا وطن کښې د سرکاري نوکرو او د خپل روزګارونو نه پرته 68 سلنه ځوانان مزدوران دي ۔ دغه مزدوران کۀ پۀ بهر هېوادونو کښې دي نو هم د وطن بدبختي ده چې ”زما وطن د سرو او سپينو نه ډک ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ زۀ مزدورو پسې بهر ګرځمه“ او که پۀ وطن کښې دي نو هم ” پۀ جنتي خاوره نهر ګرځ“ ۔ کۀ يو خوا ګرانۍ دي نو بلخوا بې درېغه ټيکسونه دي د مزدور تنخوا يا دياړي د هغۀ ضروري اخراجات سره ته نۀ شي رسولے ۔ لکه چې نن هم د شګاګو د مزدورانو وينې رنګ نۀ دے راوړے ۔
د پښتونخوا موسمونه کۀ پۀ تېزۍ سره د بدلون سره مخ دي د اپرېل او د مئ پۀ مياشت د جون جولائي غوندې ګرمي پۀ مېداني علاقو کښې وچلېده ۔ نو بلخوا دا امکان هم دے چې د هندوکش پۀ لمنو کښې کال 2025ء د جنورۍ واورې پۀ مارچ کښې وشوې ۔ ځائي خلق د روزمرې پۀ توګه وائي چې (د دسمبر او جنورۍ واورې) تر بله کاله پورې رسي ۔ ولې دا سوېم کال دے چې دغه واورې پۀ خپل وخت ونۀ شي او دا کال پۀ دغه مياشتو کښې بېخي وچ پاتې شوے دے نو ممکنه ده چې د مارچ هغه لوي او واړۀ ګلېشيرې چې واوره ئې کچه وه پۀ تېزۍ سره پۀ اوبۀ کېدو دي ۔ دغه رنګه د ځنګلونو وهنه پۀ تېزۍ سره روانه ده ۔ حکومت پۀ دې لړ کښې هيڅ دلچسپي نۀ اخلي ۔ عوامي نېشنل پارټۍ پۀ دوه زره يولسم کښې هڅه کړې وه چې د پښتونخوا وطن هغه علاقې کومې چې قيمتي لرګے د خشاک پۀ توګه باندې سېزي بايد هلته ګېس ورسولے شي ۔ خو راتلونکي حکومتونو دغه پراجيکټ د سره ورک کړے دے ۔ د بلين ټري سونامي پراجيکټ د بدترين کرپشن ښکار شو۔ د نښتر او ديار د قيمتي بوټو پۀ قيمت پښتونخوا اولس ته لاچي ورکړې شوه ۔ پښتونخوا کښې هر دوه مياشتي پس يوه لړۍ د اورونو روانه شي۔ کومه چې دا ځل د مئ پۀ مياشت کښې وچلېده او د پښتونخوا وطن اتيا فيصده غرونو ته اورونو واچولي شول او دغه عمل د څو کلونو نه مسلسل ترسره کېږي ولې چې پښتانۀ به کله خو د بلين ټري سونامي کرپشن کېس راوچتوي او لکه د روايتي طريقه وارداتو دغه ريکارډ د غرونو سره وسزېدو۔پښتانۀ د تاريخي جبر پۀ لوړه درجه ولاړ دي ۔ ولې چې د زرګونو کلونو نه د دوي پۀ خاوره کښې پرتې شتمنۍ د ښامارانو پۀ نظر کښې راغلي دي ۔ کۀ پۀ دې حال کښې قام د قبيلوي ډلو پرو نه راونۀ وتو، د خپلو مسائلو او وسايل پۀ اړه ئې اګاهي ونۀ مونده نو ممکنه ده چې لا نور نيستمن شي ۔ پۀ دې لړ کښې د عوامي نېشنل ګوند د مرکز صدر اېمل ولي خان نه واخله تر وړوکي کارکنه پورې پوره کوشش روان دے چې قام پۀ خپلو شتمنو پوهه او اګاه کړي۔ مياشتنۍ پښتون د نور کله پۀ شان نن هم خپله زمه واري ترسره کوي د وسايلو پۀ اړه دغه خصوصي نمبر ترتاسو درسوي ۔