د يوېشتمې پېړۍ بدلېدونکے سياست او پاکستان – عبدالرؤف يوسفزے

متعلقه مضامين

د الزامونو سياست او سوډو نعرې – عبدالرؤف يوسفزے

اتلسم ائيني ترميم چېړلو کښې د چا هم ګټه نشته! – رؤف يوسفزے

پاکستاني سياست کښې د ښځو کردار – عبدالرؤف يوسفزے

څلور کاله مخکښې کله چې ما پۀ اېکسپرېس اخبار پېښور کښ کار کولو نو يوه ورځ ټرېبون افس کښې د کشمير د ازادۍ وسله والې ډلې يو مېلمه سره زمونږ ناسته وشوه چې پۀ کښې شميم شاهد صېب هم ناست ؤ. د ډېرو خبرو اترو نه پس کله چې مېلمه سره زۀ لاندې راکوز شوم او پۀ مخه ښه مې ورته ووئيله نو تپوس ئې وکړو چې زمونږ څۀ مستقبل دے؟ نو ورته مې ووئيل چې سياسي جنګ ډېر ضروري دے ځکه چې ريجنل او بېن الاقوامي قوتونو ته وسلواله مبارزه نوره قبوله نۀ ده . هغه حېران شو او راته ئې ووئيل چي هم نن زۀ د دې وطن تکړه ادارې دوستانو سره ناست وم او هغوي راته ووئيل چې تاسو خپل کار جاري ساتئ، هېڅوک درته هم څۀ نۀ شي وئيلے.

بس اخر کښې مې ورته ووئيل چې امير صاحب چين پۀ زرګونو بلين ډالره سرمايه کاري پۀ دې وطن او نورو ګاونډي ملکونو کښې پۀ دې وجه نۀ کوي چې خپل دوست پاکستان ته دې اجازت ورکړي چې جنګي مېدان دي ګرم وساتي . اول خو چين ته قبوله نۀ ده ځکه چې جنګي اقتصاد نه خبره پرامن اقتصاد او ورسره جيو سټرېټيجکل نه اکنامک سټرېټجيکل ته روانه ده.

يو کال مخکښې پۀ لندن کښې مونږ د هندوستان، پاکستان، سري لنکا او بنګله دېش صحافيان يو سينئر انګرېز افسر سره ډنر ته ناست وو، هلته هغۀ هم دغه ووئيل چې هندوستان يو اېمرجنګ اقتصادي طاقت دے چرته چې د کاروبار ډېر لوے چانسز شته دے ولې بلخوا پاکستان د خپلو پاليسيو لۀ وجې پۀ دنيا کښې يواځې پاتې کېدو طرف ته روان دے. هم پۀ دغه وخت کښې ورته زمونږ د پنجاب يو دوست صحافي ووئيل چې د دې طالبانائزېشن بنيادونه خو هم تاسو ايښودي وو. خو انګرېز ډېر هوښيار انسان ؤ، هغۀ ورته ووئيل چې دغه کار مونږ او د پاکستان ملټري اسټېبلشمنټ پۀ شريکه کړے ؤ. بهرحال وخت ډېر تېزۍ سره تېر شو او حالات بدل شو. ترکي، ملائشيا او ايران چې کله محسوسه کړه چي ارګنائزيشن اف اسلامک کنټريز (او ائي سي) باقي صرف Oh I See پاتې شو نو پۀ دغه وجه دوي وغوښتل چې يو بل بلاک جوړ کړو چي پۀ کښې د اسلامي نړۍ مسئلو ته فوري حل پېدا کړو.

پاکستان ته هم کانفرنس کښ د وېنا او شرکت دعوت ورکړے شو خو هغه وائي کنه چې Beggars are not choosers يعنې “سوال ګري سره اپشن نۀ وي” او بس صرف به يس سر کوي. چونکې دغه وخت پاکستان شديد مالي بحران سره مخ ؤ او پاکستان ته فوري طور باندې ډالرز پکار وو نو هم دغه وجه وه چې کانفرنس نه د سعودي عرب پۀ دباؤ پاتې شو. مړ هم شو او پړ هم.

وئيلے کېږي چې دنيا امريکن، چائنيز او يا کوم بل بلاک کښې واپس تقسيمېږي، ښه نو بيا او زمونږ به پکښې سوېمه برخه جوړېږي. پښتانۀ مشران وائي چې زۀ د چا او زما څوک! پۀ دې دواړه کښې ډېر زيات فرق دے. پاکستان به بيا وائي چي زۀ د چا؟ دغه خبره هم اوس سېکنډري ده. اصل خبره بلکې سوال دا دے چې کۀ مونږ پۀ هر بلاک کښې انټري کوو، خو د موجوده پاليسۍ سره به مو ځان سره څوک پرېږدي؟ کله هم نه! امريکه خوکله هم پاکستان د وسله والو سپورټ ته نۀ پرېږدي او کۀ پۀ مستقبل کښې چرته هم داسې وشي نو دغه به زمونږ معاشي، معاشرتي، اقتصادي او سياسي خود کشي وي. امريکائي صدر هم دا وئيلي دي چې افغان شخړه زمونږ د پولې نه پۀ زرګونو کلوميټره لرې ده او دا مسئله د مقامي طاقتونو پاکستان، هندوستان، روس ، چين او ايران ده. د مسلمانې نړۍ مالدار ملکونو سعودي عرب او عرب اماراتو پۀ هندوستان کښې ډېره لويه سرمايه کاري کړې ده. تېر کال کله چې سعودي کراؤن پرنس محمد بن سلمان پاکستان او بيا هندوستان ته پۀ چکر راغلے ؤ نو هغۀ پاکستان کښې شل بلين ډالرز او هندوستان کښې د سل بلين ډالرز سرمايه کارۍ اعلان کړے ؤ او هم پۀ دغه وجه سعودي عرب، پاکستان ته وئيلي دي چې د چين او انډيا د شخړې نه ځان جدا وساتي. خبره واضحه ده، زما خوږه وروره د ملکونو تعلقات پۀ ګټه او تاوان وي، دغه ځاے کښې مذهب او ورورولي وغېره هېڅ معني نۀ لري. داسې ښکاري چې پۀ سوېلي اېشيا کښې به اوس د عرب ملکونو ښۀ او مضبوط تعلقات د هندوستان سره وي. او کله چې مودي حکومت د کشمير يو خودمختار ائيني حېثيت ختم کړو نو د دغې کارنامې نه پس سعودي حکومت مودي ته اېوارډ ورکړو. زۀ ګڼم چې دا ئې ډېر ښۀ وکړل او کېدے شي مونږ اوس د دې خام خيالۍ نه را بهر شو او يو حقيقت پسند او د ترقۍ سوچ وکړے شو.

يو اے اي ،اسرائيل تسليم کړو، خلک ورته کۀ هر رنګه ګوري خو د يو ازاد وطن مشران هم دغه شان کوي او د خپل قام او وطن د ترقۍ سوچ د مذهب نه بالاتر ګڼي. باقي دا چې غلام قومونه فېصلې پۀ خپله نۀ شي کولې ځکه چې سوالګري د پېسو د پاره لاس نورو ته نيسي. زما اميد دے چې اوس به پاکستاني پاليسي مېکرز، ميډيا، سو کالډ انټلکچولز د خپلو ذهنونو نه او هم دغه شان د نصبابونو نه به د امت مسمله او نورې دنګې دنګې دعوې اوځي. د هر چا پۀ خپل سر ده. پرونه پورې به هم دغه خبرې کېدلې چې پۀ کشمير او فلسطين کښې ډېر غټ ظلم روان دے او د ديبل (سند) نه د يوې مظلومې مسلمانې پۀ اواز حجاج بن يوسف لشکر کشي کړې وه. پته نۀ لګي چې اوس د دې وخت عربيان پۀ ګاونډ (فلسطين ) کښې د مظلومانو اوازونه نۀ اوري کۀ پۀ سترګو ړاندۀ شوي دي.

پاکستاني پاليسي مېکرز دې باقي پۀ دې خبره کليئر وي چې دنيا بدلېږي او خپل ځان له دې پۀ نړۍ کښې باقي پۀ وچتو سترګو مناسب ځاے وګوري. جنګونه او جنګونو ته د ودې ورکولو وخت ختم شو. اوس افغان طالبان دي او کۀ کشمير کښې ګوتې وهل دي او کۀ نور څۀ شخړو ته هوا ورکول وي او کۀ هر څوک ئې ورکوي، نو دا نۀ صرف ځان سره بد کوي بلکه پۀ خپل راتلونکي نسل به هم ظلم کوي. د يو سوکاله او خوشاله پاکستان د پاره دا يو څو خبرې دي چې هندوستان او افغانستان سره دې د ګاونډګيرۍ تعلق جوړ کړي . دا هم مهمه ده چې د پاکستاني پراډکټس د پاره نزدې مارکيټ هندوستان، افغانستان او يا بيا مرکزي اېشيائي رياستونه دي.

بېن الاقوامي سطح باندې مونږ چرته ولاړ يو؟ زمونږ شناخت څۀ دے ؟ د بده مرغه دا يو ډېر تريخ حقيقت دے چې کله تپوس وشي چي What is your contribution to the world in 21st Century? نو بيا دغه ځاے انسان وائي چې پۀ کوم تاخ کښې ئې واچوم. فارن پاليسي يا خارجه پاليسي باندې کار کول دي خو اول خبره دا ده چې څنګه به يو دروند او عزت دار ژوند د دې وطن باشنده ته ملاوېږي. پۀ دې لائنز کار کول ډېر ضروري شوي دي.

پاکستان کۀ چرته هم وغواړي چې د جنګي اقتصاد پۀ ځاے تجارت د پاره افغانستان او هندوستان سره تعلقات بحال کړي نو ډېر زه به ئې معاشي ستونزې هوارې شي. زمونږ تعلقات يو اے اي، امريکا، سعودي عرب او نو ډېر ملکونو سره پخوا پۀ شان نۀ دي پاتې. يو چين پاتې دے باقي سدهوم ته شين دے. کۀ حالات چرته داسې روان وي او عمران خان او ټيم ئې پاليسيانې ري وزټ نه کړلې نو بربادي او سمندر کښ ډوبېدل زمونږ قسمت دے. There is no permanent enemy and friend in international relations او هم دغه وجه ده چې حالات تېزۍ سره بدلېږي. سعودي شهزاده محمد بن سلمان يو ځوان دے، هغه تعلق جوړولو او ماتولو کښې ډېر وخت نۀ اخلي نو کۀ چرته پاکستان يوه ازاده پاليسي خپله کړله چې نۀ د چين، نۀ د امريکا او نۀ د بل او بل د خواهشاتو مطابق وي نو کله به هم زمونږ د وطن نوم پۀ منفي قصو کښې د دنيا پۀ ميډيا کښې نۀ راځي. اصل خبره بيا د معاشي ترقۍ او پرامن ګاونډګيرۍ ده.

تېرو څلوېښت کالو راهېسې افغان کډوال پۀ پاکستان کښې اوسېږي او د ورورولۍ ډېر شاندار داستانونه موجود دي خو سوال دا پېدا کېږي چې بيا هم د افغان دولت پاليسي پاکستان نه د خفګان اظهار کوي نو د دې خبرو ذمه وار اوس څوک دي؟ ايا مونږ کله پۀ دې خبره سوچ کړے دے چې دا ولې؟ ولې د يو مهم ګاونډي هېواد، چې ورسره دوه نيم زره کلوميټره نه زياته پوله لرو، سره زمونږ تعلقات مثالي نۀ دي؟ او ولې د دومره هڅو باوجود پۀ سيمه کښې امن نۀ پۀ ځاے کېږي؟

پاکستان له پکار دي چې د جنګ زپلي افغان اولس د درد دارو شي او د يو نوي افغانستان پۀ تعمير کښې خپل کردار پۀ بهترين انداز ولوبوي چې زړونه وګټلے شي، کرکې دې ورکې کړي او د امن، تجارت، سوکالۍ خبرې او سوچونه دې رامېنځ ته کړے شي. هندوستان يو غټ مارکيټ دے او چين، سعودي، يو اے اي لګيا دي خپل روزګار پۀ وړاندې بوځي نو دغه چانسز خو پاکستان ته د ټولو ملکونو نه ډېر دي، بايد شروع د افغانستان څخه وکړے شي او پۀ سميئزه توګه تجارتي هلې ځلې پېل کړے شي.