Pakhtoon | The Magazine Publishing Since 1928
متعلقه مضامين
د جنګ ځپلي هېواد افغانستان د ارتلونکي پۀ اړه يو ځل بيا د افغان اولس پۀ ځاے يو شمېر بهرني ملکونه او قوتونه پۀ خبرو اترو او پټ پټ سازشونو کښې بوخت دي . د دې ملکونو او طاقتونو کوشش دا دے چې د خپلو خپلو بدرنګه موخو ترلاسه کولو لپاره د خپلو او پرديو لۀ سازشونو پۀ ذريعه د روان جنګونو لۀ وجې تباه شوي خلکو پۀ ا ړه فېصله وکړي . اوس اوس کۀ يو خوا امريکې دا وئيلي چې د مۍ د وړومبنۍ نېټې پورې د افغانستان څخه د امريکني پوځونو وتل مشکل دي نو بلخوا د امريکې دا هم خواهش دے چې پۀ افغانستان کښې اقتدار داسې يو نام نهاد حکومت ته وسپاري چې پکښې طالبان او ګلبدين حکمتيار هم شامل وي . کۀ څوک مني او کۀ نا خو دا يو حقيقت دے چې د روس خلاف د امريکې جنګ نه تر اوسه د اسلام پۀ پاکه نامه جنګ کوونکي د جهاديانو او طالبانو پۀ شان پراسراره تنظيمونه د امريکې د مفاداتو لپاره کار کوي او امريکې د دې قوتونو سرپرستي د بل چا نا بلکې د سعودي عرب او پاکستان د خفيه ادارو پۀ ذريعه کړې ده. د ماضي پۀ نسبت حالات اوس بېخي بدل شوي دي . د تېرو شلو کلونو راهسې امريکه اوس د نړۍ يواځينے سپر پاور دے. کۀ څۀ هم چين او روس ځان ډېر مضبوط او د امريکې حريفان مني خو پۀ عالمي سياسي، سېکيورټي او تجارتي ډګر دا دواړه ملکونه د امريکې مخکښې بې وسه پۀ نظر راځي. پۀ افغانستان کښې د خپلې خوښې د کارونو کولو نه پس اوس هم د امريکې دا کوشش دے چې پۀ افغانستان کښې داسې يو حکومت جوړ کړے شي کوم چې د امريکې د ګټو ساتنه کوي. د دې مقصدونو د ترلاسه کولو لپاره کۀ يو خوا د افغانستان جمهوري مترقي قوم پرست، روشن خيال او د امن پلويان قوتونه مفلوج کړے شوي دي نو دوېم پلو د جنګ ځپلي هېواد اولس د ډيورنډ کرښې لۀ وجې هم پۀ اذيت او مصيبت کښې دي. د برطانوي حکمرانانو د خوښې مطابق پښتانۀ اوس پۀ څرګنده توګه تقسيم کړے شوي دي او د برطانوي حکمرانانو د وفادارانو مرکز يعنې پنجاب اوس د جنګ مېدان پۀ ځاے د امن مرکز پۀ توګه مخې ته راوستے شي د کوم لپاره چې اوس د کشمير عارضي تقسيم پۀ باقاعده توګه مستقل تقسيم کښې بدلولے شي . دا هم يو حقيقت دے چې د نائن الېون نه مخکښې پۀ ټوله نړۍ کښې جنوبي اېشياء کښې يواځينۍ داسې يوه سيمه وه چې پکښې د امريکائي پوځونو اډې نۀ وې خو د دغه پېښې نه وروستو امريکه دلته راغلې ده . پۀ افغانستان کښې د مستقل اډو نه پس اوس امريکه د پاکستان، ايران او چين ګاونډي هېواد جوړ شوے دے. اوس دا کتل دي چې پۀ افغانستان کښې د ګلبدين حکمتيار، طالبانو او نورو سياسي، سماجي، مذهبي او قبائيلي ډلو پۀ نمائندګانو باندې مشتمل حکومت نه پس به د پاکستان، ايران او چين حالات پۀ کوم مخ ځي، في الحال د دې پۀ اړه څۀ وئيل مشکل دي . ماضي کښې چې کله د روسي پوځونو وتنه ترسره شوه نو هغه وخت د اقوام متحده او امريکه پۀ مشوره پخواني صدر شهيد ډاکټر نجيب الله څلوېښت کسيزه کمېشن ته د اقتدار منتقل کولو فېصله کړې وه خو هغه وخت جهادي او خودساخته افغان پوځي جرنېلان کوم چې د ايران پۀ مشهد ښار کښې ناست وو، دا فېصله او پرېکړه ناکامه کړې وه او د دغه سازش نه وروستو تر اوسه چې د افغانستان کوم حالات دي، هغه ټولو ته مخې ته دي. اوس د زياتره سياسي او مذهبي ډلو کوشش دا دے چې پۀ افغانستان کښې هغه کال ۱۹۹۲ حالات پېدا نۀ شي بلکې داسې يوه لار راوويستې شي چې پۀ نتيجه کښې ئې امن سره سره د مستقبل سياسي ډهانچه هم جوړه شي او چا ته هم د بغاوت او سازش موقع پۀ لاس ور نۀ شي. دسمبر کال ۲۰۰۱ کښې پۀ اقتدار کښې د راتلو نه پس پخواني صدر حامد کرزے پۀ هېواد کښې د مستقل امن لپاره داسې يوه فارموله جوړه کړې وه چې لۀ لارې ئې پۀ ملک کښې پۀ وړومبي ځل يو مرکزي نظام قائم شوے ؤ او د رياستي نظام چلولو لپاره پۀ ملک کښې د روايتي تاريخي لويې جرګې لۀ لارې يو متفقه ائين هم نافذ کړے شوے ؤ. خو بهرني قوتونو يعنې امريکې او اتحاديانو د مداخلت لۀ لارې څۀ لارې پرانستې پرېښې وې او اوس امريکه غواړي چې پۀ څۀ چل دجنګ او فساد دا ماهرين د حکومت نمائندګان کړي او اولس د دې اجرتي قاتلانو پۀ رحم و کرم پرېږدي. پۀ داسې حالاتو کښې د محب وطن افغان مشرتابه دا فرض جوړېږي چې هغوي نۀ صرف خپل مېنځ کښې يو شي بلکې پۀ يووالي سره د افغانستان مستقبل پرامنه، مستحکم او خوشال جوړولو لپاره کړنلاه هم خپله کړي ځکه چې د بهرنې نړۍ لخوا تود شوي جنګ نه دې هېواد ته د تباهۍ او بربادۍ نه پرته څۀ هم پۀ لاس نۀ دي راغلي.