تاريخي دروغ – حيات خان يوسفزے

متعلقه مضامين

“د ديدار شوق او عامر” – سکندر خان سکندر

د هجري کلېنډر د مياشتو پۀ نومونو کښې پټ رازونه – فضل مومند

غني خان، يوه کتنه – مولانا محمد يوسف بونېرے، کوالالمپور

د جوېلز سټيورټ کتاب “دي سېوېج بارډر” پۀ کال ۲۰۰۷ء کښې مخې ته راغلے دے .

پۀ دې کتاب کښې هغۀ د پښتون تاريخ پۀ ډېر مسخ شوي ډول وړاندې کړے دے. د کتاب د وړومبي متن نه د هغۀ تعصّب او کرکه پۀ ډاګه ځلېږي. دا سړے پۀ دې کتاب کښې د پښتنو ټول قومي او تاريخي غورځنګونه د مذهبي لېونتوب او جنونيت پۀ کهاته کښې اچوي. هغه دا تور هم لګوي چې پښتانۀ تاريخي وحشيان، اؤ پۀ نړۍ کښې د ټولو نه غېر مهذب نسل پاتې دے. او ورسره ورسره دا هم وائي چې د پېسو لپاره دوي هر څۀ کولو ته مدام چمتو وي. هغه دا غېر اخلاقي تور هم لګوي چې پښتنه مور اکثر دا دعا کوي چې خدايه زما زوے يو کامياب شُوکمار او ډاکو جوړ کړې.

پۀ دې غېرتي قام پسې دغه رنګه ټوقې کول اؤ د خپل زړۀ بړاس ويستل پۀ اصل کښې دانشورانه جنونيت او وحشي توب دے. د يو اصل څېړنکار اؤ محقق لپاره دغه رنګه ټوقې اؤ خپل ذاتي دريځ وړاندې کول هېڅکله هم د يوې سائينسي څېړنې پۀ چوکاټ کښې نۀ راځي. اِنډرسن پۀ خپل ارټيکل کښې پۀ ۱۹۹۲ء کښې وئيلي وو چې پۀ پښتنو چې څومره مواد مستشرقينو ليکلي دي هغه صحيح څېړنکاران اؤ محققين نۀ وو بلکې زياتره د برطانوي سامراج تنخواه دار منتظمين او نوکران وو او دا ټول تاريخي مواد د هغوي ‌خپل ذاتي احساسات وو.

هم پۀ دې ډول دې اوسني ليکوال د خپلو مشرانو پۀ پَل قدم ايښے دے او د مستشرقي چوکاټ دننه ئې د خپلو خيالاتو اظهار کړے دے او ټولو سامراجي ګامونو ته ئې د سپين پوستو پۀ چشمو کښې کتلي دي. د سامراجيت د دورې نه پس پۀ دې ازاده اولسواکه ټولنه کښې دغه رنګه خيالات لکه اقا، غلام، او د درېمې درجې انسانان بېخي خوند نۀ کوي. نن سبا د بشرپوهنې (انتهراپالوجي) اؤ ټولنپوهنې (سوشیالوجي) علم د کلتوري يوشانوالي (کلچرل ريلېټوېزم) پۀ کلکه تائيد کوي او وائي چې کۀ چرته يو کس د بل کلتور پۀ صحيح ډول پېژندل غواړي نو هغۀ له پکار دي چې د هغه کلتور بشپړه مطالعه وکړي او د يو کلتوري قدر پۀ شا پټې معنې وپېژني. د ريلېټوېزم بنيادي دليل دا دے چې يو کس د خپل کلتور پۀ ډهانچه کښې دننه د بل کلتور پۀ اړه منفي رايې نۀ شي ورکولې ځکه چې د هغۀ دا ‌ذاتي رايې د خپل کلتور نمائندګي کوي نه چې د بل د کلتور.

مسټر سټيورټ پۀ اصل کښې د بشپړې څېړنې او تحقیق اُصول د پښو لاندې کړي دي اؤ د ډېرو غټو مبالغو نه ئې کار اخستے دے. دا اوسنے چې کوم د ترهه ګرۍ غوبل د پښتنو پۀ خاوره جوړ دے هغه دا هم د پښتني کلتور سره خلط ملط کوي. هغه دا هم وائي چې د اوسني اېف. سي. ار کوم چې د استعماري پېرنګي انسانیت دُښمن قانون دے، د پښتونولۍ سره تجزّیه کوي اؤ وائي چې اېف. سي. ار مونږ ځکه رامېنځ ته کړو چې پښتونولۍ خلقو ته امن نۀ شو يقيني کولے او نۀ ئې ټولنيز سياسي نظام چلَولے شو اؤ د دې وحشيانود پاره دا يو زبردست نظام ؤ او اوس هم دے.

دا هم يو حقیقت دے چې د اېف. سي. ار نه پرته پښتونولۍ د پېړيو راهسې پۀ دې خاوره زوړ قبائيلي نظام برقراره ساتلے دے اؤ پښتنو ته ئې يوه ځانګړتیا بخښلې ده. د اېف. سي. ار د پښتونولۍ سره تشبيح ورکول يوه ډېره لويه فکري مغالطه ده. پۀ اصل کښې خو د قبائيلي پښتنو پۀ وروسته پاتې راتلو کښې د اېف. سي. ار غوندې تور قانون ډېره لويه ونډه لرلې ده. اؤ دا تور قانون پۀ بشپړه توګه د نن وخت د قبائيلي پښتنو د سردردۍ غټه وجه ده.

ددې کتاب پۀ شپږم باب (دي رېډ شرټس ار کمېنګ) کښې دا ښاغلے وائي چې باچا خان پۀ اصل کښې د پېرنګي مهذب حکومت خلاف د جِهاد اعلان وکړو اؤ د پېرنګي خلاف ئې د متشّدد تقریرونو پېل د پښتونخواه پۀ ګوټ ګوټ کښې شروع کړو. اؤ دا هم باچا خان ؤ چې پۀ ګڼ تعداد خلق ئې د پېرنګي پۀ خلاف بغاوت ته تيار کړل. دا يو ډېر ښکاره حقیقت دے چې خدائي خدمتګار تحريک د عدمِ تشّدد پۀ اُصولو ولاړ او د پښتون د اصلاح تحريک ؤ. د دې برعکس پۀ حقیقت کښې تشّدد خوښي اؤ وحشيان هم دغه پېرنګيان وو چې دا معصومان او پۀ وطن مئين خلق ئې پۀ ډېره بې دردۍ سره د سزا حقدار وګرځول اؤ د انسانيت ټول اقدار ئې د پښو لاندې کړل.

دې ليکوال يوه بله تاريخي غلطي دا کړې ده لکه چې وائي چې غفار خان المعروف باچا خان خپل سياسي کردار مخ پۀ وړاندې بوتلو اؤ د پاکستان د جوړېدو سره سم ئې پۀ ۱۹۴۸ء کښې ځان د عوامي نېشنل پارټۍ صدر وټاکلو، کومه چې د زوړ خدائي خدمتګار تحريک نه راوتې يوه پارټي وه. د دې ليکوال دا دعوي بالکل د حقیقت برعکس ده ځکه چې عوامي نېشنل پارټي پۀ جولائي ۱۹۸۶ کښې جوړه شوې ده.

د دې سره سره داسې نورې هم ډېرې غلط فهمۍ پۀ دې کتاب کښې موجودې دي چې پۀ ښکاره توګه د دې ليکوال د نا اهلۍ اؤ ناپوهتيا نخښې دي. هغه د فقير ايپي د ازادۍ غورځنګ هم پۀ خپله ناپوهتيا پليتوي اؤ وائي چې د اوسني اُسامه بن لادن نړيوال اسلامي تحريک القاعده اؤ د فقير ايپي د ازادۍ غورځنګ يوشان دي، څنګه چې القاعده له نور خلق چندې او فنډونه ورکوي هم دغه رنګه افغانستان او زوړ روس به فقير ايپي له چندې اؤ فنډونه ورکول چې د پاکستان پۀ خلاف کار وکړي.

پۀ اصل کښې دا ټول تاريخي دروغ دي. دا چندې اؤ مالي کومکونه نۀ افغانستان ورکول او نۀ روس او نۀ دا د پاکستان پۀ خلاف وو. پۀ اصل کښې دا کومکونه جرمنيانو اؤ اټالوي حکومتونو د فقير ايپي سره کول اؤ غټ مقصد ئې دا ؤ چې برطانوي عسکر دلته پۀ جنګ کښې مشغول پاتې کړے شي چې هغوي خپلې تازه لښکرې د دوېم نړيوال جنګ لوے مورچل ته ونۀ لېږي. پۀ حقیقت کښې د پاکستان د جوړښت نه پس د فقیر ايپي ستر کمانډر مهر دل خان پۀ څلورم نومبر، ۱۹۵۴ء د بنو ډپټي کمشنر ته ځان حواله کړو اؤ د وزيرستان دا بغاوت ختم شو.

دا دروغ وئيل اؤ تاريخي دلائل دروغژن کول د ډېرو مستشرقينو خاصه پاتې شوې ده خو دې سړي مسټر سټيورټ خو پرې حد تمام کړے دے. دې سړي د پښتنو ټول عظيم شخصيات د ترهه ګرو اؤ جنونيت خوښو خلقو پۀ تله کښې غورځولي دي. اؤ ټول تاريخ ئې د خپل اورينټلزم پۀ چشمو کښې اچولے دے. د دې سړي ټوله تجزّيه د پښتنې ټولني نه د ناپوهتيا اؤ يا ئې ارومرو ددې قام د بدنامۍ لپاره داسې غلط اؤ زړۀ ازاروونکي دروغژن دلائل وړاندې کړي دي. دے د باچا خان او فقیر ايپي دواړو تحريکونه د يو بل سره خلط ملط کوي او وائي چې دا دواړه تحريکونه پۀ تشّدد ولاړ وو. خو دنيا ته دا ښکاره ده چې دا دواړه تحريکونه د يو بل نه پۀ نظريه او روح کښې بېخي مختلف وو. خو دۀ ډېر پۀ بیړه ددې دواړو عظيمو شخصيتونو پۀ اړه ډېرې ناروا خبرې پۀ خپل کتاب کښې رامېنځ ته کړي.

تر کومې پورې چې د خدائي خدمتګار تحريک تعلق دے نو هغوي خو د ټولو نه زيات امن خوښي سپايان وو اؤ ددې پېرنګيانو د لاسه ئې ډېر ناروا سلوک برداشت کړے دے. مکوليکا بېنرجي پۀ خپل کتاب (دي پټهان ان ارمډ) کښې ليکي چې باچاخان پۀ اصل کښې د اسلام اؤ پښتونولۍ ټول دُر اؤ ګوهر راغونډ کړل او د عدمِ تشّدد پۀ تار ئې وپېرل اؤ يو ښائسته پښتون امېل ئې ترې جوړ کړو. د باچا خان عدمِ تشّدد پۀ اصل کښې د اسلام اؤ پښتونولۍ اصل روح دے. د پښتني کلتور پۀ اړه مکوليکا بېنرجي وائي چې دا د صدو صدو د تجربو نه راوتې د ژوند يوه داسې ضابطه ده چې دا پۀ سرحدونو اؤ بريدونو کښې نۀ شي قېد کېدے بلکې دا د انسانيت عالمګير اصول دي.

د باچا خان تحريک هېڅکله هم د تشّدد اؤ نفرت سبق نۀ دے ورکړے بلکې هميشه ئې محبت، امن، ورورولۍ، ترقۍ، علم اؤ پرمختګ له وده ورکړې ده او د علم نه د محرومو خلقو لپاره ئې د سکولونو اؤ ښوونځو پرانسته کړې ده. د باچا خان عقیده پۀ امن وه اؤ دا هېڅوک هم دروغ نۀ شي ثابتولې.

مسټر سټيورټ صرف خپل پېرنګي مشران خوشحاله کړي دي اؤ دا کتاب ئې پۀ خپل ډرائينګ روم کښې ليکلے دے ځکه چې دا کتاب پۀ هېڅ ډول هم د تحقيق پۀ اصولو پوره نۀ دے .

بيا محشر شو بيا شمر ويشتلي راغلل

شهيدان لکه لاله داغلي راغلل

زړۀ مې يو بدرنګ هم نۀ شي ځايولے

پکښې ځائے شول کۀ د ښکلو کلي راغلل

د تور کاڼي سپينې اوښکې ئې په تن وې

انځورونه په رڼا وينځلي راغلل

په درشل دې بلوي ډيوې د وينو

په خنجر په کټارو جوبلي راغلل

صدقه دې کۀ د شنو بنګړيو لېچې

ستا د مينې په زنځير تړلي راغلل

ستا لېمۀ هم دمه ځائے د کاروان بويه

دلته ډېر له خپله ځانه تللي راغلل

پير محمد کاروان