د صدر الدين مروت سياسي ژوند او جدوجهد – ارباب الطاف قادر

متعلقه مضامين

“د ديدار شوق او عامر” – سکندر خان سکندر

د هجري کلېنډر د مياشتو پۀ نومونو کښې پټ رازونه – فضل مومند

غني خان، يوه کتنه – مولانا محمد يوسف بونېرے، کوالالمپور

زۀ چې ياد کړم صدر الدين مروت ما هغه وخت وپېژندۀ چې کله هغه د ارباب ظاهر شهيد سره ملاوېدو لپاره زمونږ کلي برتهکال ته راغلے ؤ. صدر الدين دغه وخت د ګومل پوهنتون د پي اېس اېف صدر ؤ او هلته لاء کالج کښې ئې سبق وئيلو. د هغې نه مخکښې هغه پۀ بنو کالج کښې سبق وئيلو. هغه ځاے نه ئې B.A کړې وه. د پي اېس اېف د طرفه د کالج د يونين الېکشن ته هم ولاړ ؤ. د صدارت لپاره د يونين الېکشن ئې وګټلو. نو پۀ بنو کالج کښې د کرم سټوډنټس يونين صدر منتخب شو.

دلته ارباب ظاهرشهيد هم د پي اېس اېف ډېر فعال غړے ؤ. چونکې د هغۀ خپل کور پۀ

 ورسک کښې ؤ. ارباب ظاهر پۀ رشته کښې زما د ترۀ زوے ؤ. پۀ دې وجه مونږ کره اوسېدو نو اسلاميه کالج ته او بيا پېښور ته بۀ يوځاے تلو راتلو، ځکه چې زمونږ کلي سره اسلاميه کالج او پېښور پوهنتون بېخي جخت دي. ارباب ظاهر هم پۀ پي اېس اېف کښې ډېر ځلانده تاريخ لرلو. پۀ اسلاميه کالج کښې بلکې د کالج د داخلې نه وړاندې چې کله هغه پۀ سکول کښې سبق وئيلو نو د اېم ار ډي پۀ تحريک کښې هري پور جېل ته تلے ؤ. ظاهر شهيد او ما دولسم پۀ دوېم امتحان کښې پاس کړے ؤ. پۀ دې وجه اسلاميه کالج کښې راته داخله نۀ ملاوېده. نو دکال بچ کولو لپاره مو پۀ لنډي کوتل ډګري کالج کښې داخلې وکړې. ارباب ظاهر پۀ لنډي کوتل کښې د يونين الېکشن وګټلو. او د تاتارا سټوډنټس يونين صدر منتخب شو. د هغې نه پس ظاهر لۀ الله پاک يوه بله کاميابي ورکړه. ظاهر خبر شو چې د پېښور پوهنتون د انتظام لاندې چې څومره کالجونه دي د هغې ديونين صدرانو کښې بۀ يوکس د پېښور پوهنتون د “سېنېټ” ممبرجوړېږي. بسم الله ئې وکړه او د پېښور پوهنتون نه ئې د يونين د منتخب صدرانو لسټ را واخستو. رابطې ئې ورسره شروع کړې، چونکې ډېر صدران پۀ دغه کال يعنې پۀ ١٩٨٢ز کښې د پي اېس اېف منتخب شوي وو، پۀ دې وجه ظاهر د پېښور پوهنتون د سټوډنټس يونين د صدرانو پۀ سيټ د”سېنېټ” ممبر منتخب شو. د هغې نه پس د پېښور پوهنتون پۀ پښتو څانګه کښې پۀ اېم اے کښې ئې داخله واخستله.

دا تمهيد مې د خداے بخښلي صدرالدين مروت او ظاهر شهيد د دې د پاره کېښودو چې د پي اېس اېف د صوبې انتخاب رانزدې وو. او دواړو دا خواهش لرلو چې زۀ دې د پي اېس اېف د صوبې صدر شم. پۀ دغه وخت کښې د پي اېس اېف د صوبې صدر مياافتخارحسېن ؤ. صدر الدين مروت چې ارباب ظاهر لۀ راغلو نو ورسره ئې زمونږ حجره کښې شپه هم وکړه او ورته ئې د پي اېس اېف پۀ راتلونکو انتخاباتوکښې د حصې اخستو لپاره د خپل خواهش څرګندونه وکړه. او ورته ئې دا هم ووئيل چې ميا صاحب سره هم ما خبره کړې ده. هغه هم زما ملګرے دے. خوکۀ تا دا مهرباني وکړه چې دا ځل د پي اېس اېف د صوبې صدارت ما ته پرېږدې.

ارباب ظاهر شهيد ورته ووئيل چې زۀ به ملګرو سره خبره وکړم؛ چې هغوي څۀ صلاح وکړه نو تا بۀ خبر کړم. ظاهر چې خپلو ملګرو سره خبره وکړه نو هغوي کله دا خبره منله ځکه چې د سياست مرکز پېښور پوهنتون ؤ. د ظاهر ملګري پۀ پېښور پوهتنون کښې ډېر زيات وو او

 پۀ نورو کالجونو کښې هم د پي اېس اېف ملګري د ظاهر دنوم نه خبر وو خو ولې ظاهر پي اېس اېف سره دومره مخلص ؤ چې ګڼل ئې چې پي اېس اېف کښې نفاق ختمولو لپاره پۀ تنظيم کښې دننه د الېکشن نه ډډه پکار ده. پۀ دې وجه صدرالدين مروت بلا مقابله د پي اېس اېف د صوبې صدر شو.

د صوبې د صدر پۀ حېث صدرالدين مروت راغلو او پۀ پېښور پوهنتون کښې پۀ هاسټل نمبر١ کښې د پي اېس اېف پۀ دفتر کښې دېره شو. چونکې صدرالدين مروت پۀ پېښورپوهنتون کښې بېخي نابلده ؤ خو دا ښۀ وه چې دۀ سره حسېن شاه د صوبې جنرل سېکتر منتخب شو. هغه د پېښور پوهنتون دخېبر کالج طالب علم ؤ او د هغې نه مخکښې د اسلاميه کالج “خېبريونين” صدر پاتې شوے ؤ. کابينه کښې د هغۀ ملګرتيا صدر الدين له ډېره فائده ورکړه. وخت تېرېدو سره صدرالدين پۀ خپل سياسي بصيرت ځانله يو دروند مقام هم پۀ پي اېس اېف کښې او هم عمومي طور پۀ ټولو طالب علمانو کښې پېدا کړو. خو ولې پۀ پي اېس اېف کښې دننه يوه مسئله دا را پېدا شوه چې ميا افتخارحسېن بې عهدې پاتې

شو. د تنظيم د ټولو ملګرو رابطې صدرالدين مروت سره شوې.

فېصلې بۀ صدرالدين مروت کولې. دې سره د ميا صاحب سره نزدې بعضې ملګرو به وئيل چې د مياافتخار څۀ مقام شو؟، خو ولې حقيقت دا دے چې څوک د تنظيم مشر وي هغه بۀ فېصلې کوي. بهرحال دا خبرې ترڅۀ وخته پورې وې خو چې کله د پي اېس اېف مرکزي انتخابات راغلل نو ميا افتخارحسېن د تنظيم د مرکزي صدارت اميدار شو. دغه وخت کښې زما د ترۀ زوے ارباب مجيب الرحمان چې د پي اېس اېف د صوبې صدر هم پاتې شوے ؤ او د ميا افتخار حسېن د پي اېس اېف د صوبې صدر راوستو کښې ئې هم لوے لاس ؤ، ما ته ئې ووئيل چې تۀ به ميا افتخارحسېن سره د پي اېس اېف مرکزي نائب صدارت ته ودرېږې. ملګري مو د مختلفو عهدو لپاره وټاکل.

اورنګزېب کاسي د پي اېس اېف مرکزي صدر ؤ. د پي اېس اېف د مرکزي انتخاباتو اعلان وشو. انتخابات پۀ پېښورکښې وو. ارباب ظاهر هم خپلو ملګرو تيار کړو. چې د صوبې الېکشن دې پرېښود نو اوس مرکزي صدارت ته ودرېږه. دا داسې خبره وه چې ارباب ظاهر سره د پي اېس اېف د ملګرو همدردي هم زياته شوه

. بهرحال د پي اېس اېف مرکزي الېکشن وشو. مياافتخارحسېن مرکزي صدر، زۀ سينئيرنائب صدر، ساجد ترين جنرل سېکتر او داسې نور ټول ملګري منتخب شو. ارباب ظاهر بيا پاتې شو. اوس د مياافتحارحسېن د پي اېس اېف پۀ مسئلوکښې د خبرې کولو اختيار پېدا شو. خو ولې ما چې د ميا صاحب او د صدرالدين ترمېنځه چې د کومې مسئلې ذکر کړے ؤ هغې بيا سر وچت کړو.

ځکه چې ميا صاحب خو مرکزي صدر ؤ. ولې صدرالدين د صوبې د صدر پۀ حېث دا نۀ غوښته چې ميا صاحب دې هره مسئله کښې موجود وي. د صوبې د صدر بيا څۀ حېثيت پاتې شو. دې مسئلې اندروني د پي اېس اېف حالات خراب کړل. خبره دې حد ته ورسېده چې هغه وخت د پي اېس اېف ايډوائزراسفنديارولي خان د دې خبرې لپاره ورغلو. بهرحال صدر الدين پۀ پي اېس اېف کښې ځانله مقام دخپل بې لوثه خدمت پۀ وجه جوړ کړے ؤ. خپل خو پرېږده پردو بۀ هم د صدرالدين د خدماتواعتراف کولو. کۀ زۀ دا ووايم چې د صدرالدين پۀ وخت کښې پي اېس اېف د ګلونو داسې ګلدسته ده چې د ګلونو ښائسته وږمه ئې نن هم زما د يادونو اثاثه ده . څنګه چې ما ذکر وکړو چې صدرالدين خپل مقام د خدمت پۀ وجه پېدا کړے ؤ. د دې اعتراف بۀ د هغه وخت د پي اېس اېف ټول ملګري کوي چې صدرالدين بۀ ٢٤ ساعته د صوبې ټولو ورکرانو سره ملاوېدو. دا ډېره لويه خبره ده. د صوبې د هر ګټ نه بۀ چې څۀ اطلاع راغله صدرالدين به د حالاتو پۀ رڼا کښې قدم پورته کولو.

بيا چې کله پۀ پارټۍ کښې شامل شو نو هم خپله ډيوټي ئې پۀ ذمه وارۍ سره ادا کوله. د پارټۍ پۀ دې فېصله ډېر خوشحاله وم چې د صدرالدين کور ودانې ياسمين ضياء د صوبائي اسمبلۍ ممبره جوړه کړې شو ځکه چې پۀ دې ملک کښې پۀ انتخاباتو کښې چې د پېسو کومه لوبه روانه وي، صدرالدين مروت هغه د پېسو رېس کښې حصه نۀ شوه اخستې. د پارټۍ دې فېصلې سره پۀ مروتو کښې د پارټۍ ملګري فعال شو. عوامو د پارټۍ مشرانو سره د ضلعې پۀ سطح رابطې جوړې کړې. اميد دے چې د پارټۍ د مشرانو د عوامو سره رابطې بۀ راتلونکي وخت کښې ډېره فائده ورکړي. د صدرالدين د مرګ ورځ يوولسم مارچ ٢٠٢١ زما بۀ عمر له ياد وي ۔ کله چې د پي اېس اېف نه صدرالدين فارغ شو او پۀ پارټۍ کښې شامل شو نو وکالت ئې شروع کړو. پۀ دغه وخت کښې د دوي ضلع بنو وه او لکي مروت تحصيل ؤ. وکالت د صدرالدين ډېر ښۀ روان ؤ. د پارټۍ ملګري ورته هم خوشحاله وو او هم ورسره ښۀ کار روان ؤ

. چې کله لکي مروت ضلع شوه نو صدرالدين ته ټول ملګري کښېناستل چې تۀ به د پارټۍ د ضلع صدارت کوې. د پارټۍ د ضلع صدارت ته ئې غاړه کېښوده. د خپل کلي نه را ووتو. او سراے نورنګ کښې ئې ځانله کور جوړ کړو.

داسلسله تر ډېره وخته پورې سمه روانه وه خو چې کله د پارټۍ حکومت جوړشو او د صدرالدين کورودانې ياسمين ضياء د ښځو پۀ سيټ چې کله د صوبائي اسمبلۍ ممبر شوه نو صدرالدين پېښور ته کډه را وړه. نو د مروتو د عوامو ترې نه داسې طمعې ساتلې چې صدرالدين د هغوي داسمبلۍ ممبر وي. پۀ حقيقت کښې خو پارټۍ دا فېصله د ياسمين ضياء د دې لپاره وکړه چې پۀ مروتو کښې پارټي داسې فعاله کړي چې راتلونکي وخت کښې پارټۍ لۀ فائده ورکړي. دې سره ماته د ١٩٧٠ز د انتخاباتو کښې د پارټۍ پۀ مخصوص نشست د کلثوم سېف الله انتخاب را ياد شو. د هغې تعلق هم د مروتو سره ؤ. د همايون سېف الله او سليم سېف الله مور وه. هغه وخت کښې هغې د اسمبلۍ ممبرۍ نه دومره فائده واخسته چې نن هم د هغوي د مقابلې توان څوک نۀ لري. د خبرې مطلب مې دا دے چې نن صدرالدين او ياسمين ضياء هغه پارټي داسې مقام ته رسولې وه چې راتلونکي وخت کښې څوک د نېشنل پارټۍ د مقابلې جرات هم ونۀ کړي. خو خېر دا خبره خو بۀ وخت ثابتوي چې پۀ مروتو کښې نېشنل پارټي پۀ کوم ځاے کښې ولاړه ده. خو بهرحال اميد بۀ دا ساتو چې دا پارټي د ياسمين ضياء د اسمبلۍ ته د استولو فېصله او د صدر الدين هلې ځلې بۀ پارټۍ لۀ پۀ راتلونکي وخت کښې څومره فائده ورکړي.

دا هرڅه پۀ خپل ځاے خو چې د صدرالدين جنازې له پۀ ١١ مارچ ماسخوتن اووۀ بجې ورسېدو نو مړے ئې د قبر نه بهر پۀ تابوت کښې پروت ؤ . پۀ تابوت کښې مې چې د صدرالدين مخ وليدو نو ډېر خفه شوم. پۀ مازغو کښې مې د صدرالدين مروت د ژوند فلم شروع شو چې دېرش کاله وړاندې بۀ ممه خېلو ته زۀ او صدرالدين راتلو. د صدرالدين والد صاحب ژوندے ؤ. وروڼه به ئې ټول پۀ حجره کښې ناست وو. زما به ئې ډېر قدر کولو. خاص طور د هغۀ مشر ورور نصيرالدين به د صدرالدين مېلمنو ته ډېر خوشحالېدو بلکې د هغۀ ليدو لۀ بۀ پېښور پوهنتون کښې د صدرالدين کمرې لۀ هم راتلو. زما دا هم ياد دي چې صدرالدين لۀ د ياسمين ضياء انتخاب هم نصيرالدين کړے ؤ. خداے دې مرحوم صدرالدين مروت ته اتۀ واړه جنتونه نصيب کړي او خداے دې هغه جهان خشته کړي ۔ خداے بخښلي دخپل وس مطابق د عمر پۀ هر پړاو کښې د ګوند پوره پوره خدمت کړے دے او کمے بۀ ئې کله هم پوره نۀ شي.