Pakhtoon | The Magazine Publishing Since 1928
متعلقه مضامين
نۀ پوهېږو چې ولې مونږ نۀ پوهېږو. چې کوم يو څيز زمونږ د ګتې، زمونږ د خاورې د ګټې، زمونږ د ژبې د ګټې او زمونږ د قام د ګټې وي، هم د هغې مخالفت کوو. چې څوک زمونږ د ګټې خبره کوي، زمونږ د خاورې خبره کوي، زمونږ د قام خبره کوي، زمونږ د ژبې خبره کوي او زمونږ د بچو د راتلونکي محفوظ مستقبل خبره کوي، هم د هغوي مخالفت کوو. چې څوک مو د کلتور خبره کوي، چې څوک مو د تمدن خبره کوي، چې څوک مو د فنون لطيفه خبره کوي او چې څوک مو د تهذيب خبره کوي، هم د هغوي مخالفت کوو. چې څوک مو پۀ ټولنه کښې د توازن خبره کوي، چې څوک مو ذهنونو کښې د ورورولۍ زڼي اچول غواړي، چې څوک مو د نسلونو پۀ دماغو کښې د مينې بوټي کرل غواړي نو هم د هغوي مخالفت کوو! دا مونږ څۀ کوو؟ دا پۀ مونږ څۀ شوي دي؟ دا مونږ ولې نۀ پوهېږو؟ حقه خبره دا ده چې دا مخالفت مونږ د خپلو خېر خواه خلکو نه بلکې د ځان مخالفت کوو، د خپلې ژبې مخالفت کوو، د خپلې خاورې د رنګونو مخالفت کوو، د خپلې خاورې د وږمو مخالفت کوو، د خپلې خاورې د تاريخ مخالفت کوو، د خپلې خاورې د ثقافت مخالفت کوو، د خپلې خاورې د تمدن، ناستې پاستې، کړۀ وړۀ او تهذيب مخالفت کوو او تر ټولو مهمه دا چې دا مونږ د خپل راروان نسل د يو پرامنه او محفوظ مستقبل مخالفت کوو. فنون لطيفه خو د ژوند د نغمو او ښائستونو نامه ده، فنون لطيفه خو د ژوند د امېدونو نامه ده، فنون لطيفه خو د ژوند د رنګينو نامه ده، فنون لطيفه خو د ژوند د توازن نامه ده. ايا يوه ټولنه بې لۀ توازنه پرمخ تلې شي، ايا يوه ټولنه بې لۀ ثقافته ګام اخستے شي، ايا يوه ټولنه د هم اهنګۍ نه بغېر خپل سفر کولے شي؟؟؟ خو مونږ يو چې ړاندۀ يو او د خپل ثقافت، کلتور، تمدن او تهذيب مخالفت کوو او خوشاله يو چې توره مو ووهله. کاش چې مونږ کښې دومره پوهه خو وې چې اخر مونږ څۀ کوو، ولې ئې کوو، د چا پۀ خوښه ئې کوو او څۀ لپاره ئې کوو؟ انسان کۀ خداے د دې ذمه وار ګرځولے چي دۀ سره به حساب کتاب کېږي، دۀ نه به سوال کوي او د دۀ د نېکو او بدو به د دۀ نه تپوس کېږي نو دا ځکه چې دۀ له ئې عقل، پوهه او شعور ورکړے دے. خداے پاک انسان له عقل او پوهه يوازې دې لپاره نۀ ده ورکړې چې دے دې پرې صرف خپله خېټه ډکه وساتي، بلکې دې لپاره ئې ورکړې چې خپل ذهن پۀ کار راولي او خپل ښۀ او بد وپېژني. بيا د انسان بزرګي او ښۀ والے يوازې دا نۀ دے چې بس دے دې د ځان لپاره ژوند کوي او بس يوازې د ځان لپاره دې ښۀ وي بلکې د دۀ ځانګړنې، پۀ دۀ د خداے پېزروئنې او د دۀ د عقل او پوهې طاقت د دۀ نه دا تقاضا کوي چې دے به يوازې د ځان لپاره ژوند نۀ کوي بلکې د نورو خلکو او ټولنې پۀ کار به راځي، داسي کارونه به کوي چې نورو ته ترې ګټه او خېر رسي.
لوے خدائي خدمتګار فخر افغان باچاخان، خدائي خدمتګار تحريک او عوامي نېشنل ګوند کۀ دا افتخار او وياړ پۀ سينه اوړي چې پښتون ته ئې د سياست کولو هنر ښودلے نو پۀ دې ئې هم پوهه کړے چې د دۀ حقونه څۀ دي، د دۀ پۀ خاوره څۀ پراتۀ دي او د دۀ پۀ خپله خاوره څۀ حقونه دي او دے به د خپلو حقونو د غوښتلو مبارزه څنګه کوي. باچاخان خان پښتون پۀ دې خبره پوهه کړے چې ژوند به څنګه کوي، خپل پردے به څنګه پېژني، د دۀ د ژوند، ثقافت او کلتور رنګونه او ارزښتونه څۀ معني لري؟ هم دغه تسلسل نن د اېمل ولي خان پۀ شکل کښې پۀ چپو او غورځنګونو دے. نن اېمل ولي خان ښۀ پۀ ډاډ، ښۀ پۀ جار او ښۀ پۀ ارته سينه د خپلې خاورې د سياست، د خپلې خاورې د ثقافت او د خپلې خاورې د امانت خبره کوي. نن اېمل ولي د خپلې خاورې د رنګونو خبره کوي، د خپلې خاورې د وږمو خبره کوي، د خپلې خاورې د هنرمند، فنکار، شاعر او موسيقار خبره کوي. نن اېمل ولي خان د خپلې خاورې د پټ رازونو، د وسيلو او مسئلو خبر کوي. نن اېمل ولي خان د خپلې خاورې د تاريخ، د سياسي کشالو، لانجو او د دې د حقونو خبره کوي. نن اېمل ولي خان د خپلې خاورې د ماشومانو خبره کوي، د ځوانانو خبره کوي او د دوي د راتلونکي خبره کوي. نن اېمل ولي خان د خپلې خاورې، د خپل قام، د خپل ژبې او د خپل سياست د روڼ مستقبل خبره کوي.
خدائي خدمتګار تحريک د باچاخان پۀ مشرۍ کښې يوازې د سياست خبره نۀ ده کړې بلکې د پښتنو د کلهم سوکاله ژوندون تګ و دو ئې کړې ده. باچاخان کۀ د خپل حق خبره کړې نو د خپل قام د اصلاح علم ئې هم اوچت کړے، باچاخان کۀ د سياست لۀ لارې د خپل قام حق غوښتے نو د تعليم پۀ طاقت ئې هم سمبال کړے، باچاخان کۀ د شعرا حضرات تائيد او مرسته کړې نو د سټېج ډرامې پۀ کردار هم خبر ؤ، باچاخان کۀ پۀ پښتنو جرګه کړې نو د صحافت پۀ کاليو ئې سمبال کړے. ځکه کۀ مونږ تاريخ ته وګورو نو ځنې ځانګړنې مونږ ته پۀ نظر راځي چې کۀ ازادې مدرسې دي، خدائي خدمتګار تحريک دے، ډرامه ده او کۀ “پښتون” مجله، يوازې د باچاخان ورکړې دي. پۀ اتمانزو کښې د شلمې پېړۍ پۀ درېمه لسيزه کښې د صوبې پۀ کچ وړومبنۍ مشاعره چا کړې وه؟ باچاخان کړې وه، چې انعامونه ئې هم ورکړي وو. د پښتو وړومبنۍ سټېج ډرامه چا کړې وه؟ باچا خان کړې وه چې پۀ کښې ولي خان او غني خان مېنځني کردارونه لوبولي وو. وړومبنۍ د پښتو کل وقتي مجله چا پښتنو له ورکړې وه؟ باچاخان هغه شخصيت دے چې دا ګام ئې پورته کړے ؤ. دا ولې؟ دا ځکه چې باچاخان، باچاخان ؤ، پوهه ؤ، پۀ حالاتو ئې نظر ؤ، خپل پردے ئې پېژندو، د ټولنې پۀ ساختياتي اصولو پوهه ؤ. ځکه نو مونږ ګورو چې د محمود مخفي صېب، خليق صېب، اکبر، فدا صېب، شاد محمد مېږے، اجمل خټک، غني خان، قلندر مومند، سېف الرحمان سليم، سائل صېب او روښان يوسفزي پۀ شان شاعران ئې قام له ورکړل.
نن سل کاله پس هم د پښتنو شريک کور باچاخان مرکز د پښتنو خدمت جاري ساتلے او د خېر ښېګړې کارونو سره سره د ريسکيو ارګان خدائي خدمتګار تنظيم، د تعليم پۀ سلسله کښې باچاخان ايجوکېشنل فاونډېشن، پاچاخان هېلته. فاونډېشن، “پښتون” مجله او “شهباز” ورځپاڼه چلوي. د دې سره ملګري استادان، ملګري وکيلان او ملګري ليکوالان ئې د قام پۀ خدمت کښې بوخت دي. هم دغه سوچ او د دغه سوچ تسلسل دے چې د باچاخان ټرسټ د سېوري لاندې د “انګازې” هم پرانسته وشوه. “انګازې” د باچاخان ټرسټ هغه يوه خشته څانګه ده چې د دې خاورې د موسيقۍ، فنون لطيفه او سازونو روزنه به کوي. “انګازې” پۀ دې مقصد جوړه شوې چې د هنرمندانو خدمت وکړي، هغه کسان چې خپلې سندرې نۀ شي ثبت کولې د هغوي کومک وکړي. دې سره سره دا ګام د پښتو موسيقۍ د خدمت لپاره اخستل شوے او مرام ئې دا دے چې معياري او د قام د ښېګړې موسيقي او سازونه رامېنځ ته کړے شي. هم دغه وجه ده چې کله پۀ باچاخان مرکز کښې د دې پروډکشن هاوس يعنې “انګازې” د پرانستې دستوره وه نو پۀ خپله وېنا کښې د باچاخان ټرسټ سي اي او اېمل ولي خان ووئيل چې مونږ به د خپل هنرمند، فنکار او شاعر خدمت کوو. زياته ئې کړه ترڅو ښۀ او معياري هنر او موسيقي رامخې ته شي نو مونږ به د دې لپاره داسې زمينه برابروو چي دلته خلکو ته د موسيقۍ د زدکړو لارې هم هوارې کړو. د اېمل خان دغه کوټلې او پۀ تول پوره خبره وه خو نۀ پوهېږو چې کم ذهنه، ناپوهه، نااهله، نابلده او نالائقه خلک ولې پوهه نۀ شول او چغې سورې ئې جوړې کړې چې دا ئې ولې ووئيل. دې ړندو خلکو پۀ پټو سترګو نيوکې شروع کړې او سمان ئې پۀ ځمکه راګزار کړو. هلکه اول خو ځان پوهه کړئ کنه چې خبره څوک کوي او څۀ خبره کوي. خو نه، بس يو دم ئې الغاو تلغاو جوړ کړو.
پۀ شاعرۍ، موسيقۍ، اهنګ، راګونو، سازونو، يکه زار، ټپه، چاربېته او ساندو سندرو کښې زما د خاورې وږمو سره سره زما تاريخ، زما پېژنګلوي، زما پت، زما تېرې هېرې، زما د ژوند خد و خال، زما کړۀ وړۀ، زما خوي بوي، زما روايات، زما کلتور او زما د جذبو او ولولو رنګونه پراتۀ دي.
ايا دا خلک نۀ پوهېږي چې اېمل ولي خان د دې خاورې خبره نۀ کوي نو د کومې به کوي، چې د خپلې خاورې د فنکار، هنرمند او هنرونو خبره نۀ کوي نو د چا به کوي او کۀ رښتيا وايو نو بل څوک داسې نر شته هم نه چې داسې پۀ ډاډ او وياړ د خپلې خاورې د هنرونو او رنګونو خبره وکړي.
اېمل خان چې څنګ د دې خاورې سره مينه لري هم دغه شان ٸې په کلتور او رواياتو هم مٸين دے . د دې خاورې وږمې پېژني ځکه پرې خپل شاعر هم ګران دے . د دې خاورې په مستۍ پوهه دے ځکه پۀ خپل فنکار وياړي.
اېمل خان د موسيقۍ خبره کړې ده يعنې د ژوند د حرکت، د خپل رباب منګي خبره، د خپل فنکار خبره، د خپل هنرمند خبره او د خپلې ژبې خبره .
پۀ دې هر څۀ پښتو ښائېسته ده. او پۀ ځنې خلکو قام ډاډه وي. . . لکه د اېمل خان!
دا لېونے لېونے ګرځه
پۀ چم کښې ګرځه چې ډاډه درباندې يمه
