د انجمن اصلاح الافاغنه کليز راپور(اولنۍ برخه) – ډاکټر سهېل خان

متعلقه مضامين

د احمد شاه بابا د تلين مياشت – ډاکټر محمد سهېل خان

مور بي بي (د خدائي خدمتګارۍ ځلنده مخ) – ډاکټر سهېل خان

يوم بابړه او د عمر ګل نستوال ړندې سترګې او تته ژبه – ډاکټر سهېل خان

اِن هٰذا صراطي مستقيماً فاتّبعوه و لا تتّبع السبل فتفرق بکم عن سبيله ذٰلکم لعلکم تتقون.

تمهيد:

حضرات!

قبل د دې نه چې زۀ د انجمن او د مدرسې د تېرې کارکردګۍ متعلق څۀ عرض وکړم. زۀ پۀ حېث د ناظم د انجمن، ستاسو د دې تکليف شکريه ادا کوم چې “انجمن اصلاح الافاغنه” او “ازاد اسلاميه هائي سکول” د اتمانزو د شپږو کالو د عمر پۀ ډېر خېر او عافيت تېر کړو او د اووم کال د پاره تاسو حاضرينو نه د خېر خواهۍ او د توجه اميد لري.

حضرات!

کۀ زۀ تاسو له دوباره د انجمن او د مدرسې پۀ دې کاميابۍ مبارکي درکړم نو بې ځايه به نۀ وي، ولې چې د خداے فضل دے زمونږ دا انجمن د خپل نوعيت پۀ لحاظ سره دا هومره کاميابي او دېرپائي د صوبه سرحد د پاره څۀ چې د ټول هندوستان د پاره د فخر خبره ده؛ ولې چې انجمونه او تحريکونه پۀ دې زمانه کښې پنج و شش کښې شروع شو. يوې سطحې ته ورسېدل او بيا پرېوتل. داسې ډېر قومي ازاد مدارس د ازاد تعليم پۀ خيال شروع شول او د شروع پۀ دوران کښې ختم شو، ځکه زۀ تاسو لۀ پۀ دې خبره مبارکي او د مستقبل د کاميابۍ خوشخبري درکوم چې دا انجمن يو کامياب انجمن دے او دا مدرسې د الله تعالٰي پۀ فضل خپل مقصد ته رسېدونکے دے.

ولې سره د هغې مشکلاتو چې کوم نورو همعصره انجمنونو او مدرسو ته وړاندې راغلي دي او راځي؛ مثلاً مالي کمزوري، د خيالاتو تبديلۍ، فرقه وارانه کشمکش، د قوم بې اعتمادي؛ نو ډېره ممکنه وه چې زمونږ دا انجمن او مدرسه د خپل نوعيت پۀ لحاظ سره پۀ صوبه سرحد کښې څۀ چې پۀ هندوستان کښې يو ممتاز حېثيت لري. دا ډېره ناممکنه معلومېده چې پۀ سرحد غوندې بې تعليمه او خواره صوبه کښې او خصوصاً د هشنغر غوندې سرکشه علاقه او د اتمانزو غوندې تعصب کښې دا داسې يو زبردست د اصولو انجمن او مدرسه دومره مودې نه تر اوسه جاري پاتې شي. دا دواړه داسې خبرې دي چې بې ساخته د کارکنانو صاحبانو د پاره د تحسين او د افرين جملې د خولې نه وباسي.

د انجمن اغراض و مقاصد:

چونکې دا انجمن د تېرو شپږو کالو نه پۀ دې علاقه او صوبه کښې خدمت کوي او داسې هر کال پۀ سالانه جلسه کښې د دې اغراض و مقاصد اورولے شي چې هغه ملک او قوم ته ښکاره دي، بيا بيا د وضاحت او د بيان ضرورت نشته. لېکن بيا هم څۀ نه څۀ د دستور موافق د انجمن ترجماني ستاسو حاضرينو پۀ خدمت کښې وړاندې کول مناسب ګڼم.

حضرات!

پۀ دنيا هر شے د څۀ کار د پاره او هر کار به څۀ غرض باندې شروع کېږي. يو سړے يا يو ټولے چې د يو خاص غرض د پاره څۀ کار کوي، هغې ته د هغه فرد يا ټولي د زندګۍ مقصد يا راز وئيلے شي. د دې ټولنې چې نوم ئې “انجمن اصلاح الافاغنه” دے چې مقصد ئې د نوم نه څرګندېږي. د دې انجمن خواهش او مرام دے چې خپل وخت او طاقت د خپل قوم او د ملک پۀ خدمت کښې “د يو څيز اصلاح د هغې د کمي پوره کېدلو ته وائي”. چونکې موجوده پښتنو کښې د تعليم کمے دے، نو دا انجمن به د قوم بچو له د کار تعليم ورکړي چې قومي او ملي تعليم کېدے شي. د بدو رسوماتو بتدريج اصلاح د تبليغ او اشاعت تر لارې وکړي.

د انجمن وجود:

تاسو ته دا معلومه ده چې د دې انجمن وجود پۀ درې قسم ممبرانو باندې مشتمل دے:

1. ممبران مجلس منتظم
2. ممبران مجلس شوريٰ
3. ممبران مجلس عامله

“ممبران مجلس عامله” او د هغوي فرائض او قوائد د ممبرۍ پۀ وړومبي روداد کښې مفصل او مشرح دي. پروسکال پۀ مجلس منتظم کښې لس ممبران وو چې هغوي کښې دوه ممبران مستعفي شو او د هغوي پۀ ځاے د شوريٰ نه نور درې کسان منتخب کړے شول. في الحال مجلس منتظم کښې يوولس ممبران دي، پۀ مجلس کښې پينځۀ ممبران زيات شوي دي. د مجلس شوريٰ د ممبرانو ټول تعداد څلور شپېتۀ (64) دے. داسې مجلس عامله کښې هم دولس (12) ممبران زيات شوي دي چې تعداد ئې شپږ نوي (96) ته رسېدلے دے. صرف يو کس د مجلس شوريٰ نه مستعفي شوے دے. د مجلس صدر تېر کال محمد عباس خان ؤ چې انجمن د هغوي د ايثار او د خدمت ډېره زياته شکريه ادا کوي. سږکال صدر حاجي عبدالغفار صاحب دے.

د انجمن ناظم پروسکال خادم محمد اکبر او مهتمم د مدرسې عبدالاکبرخان صاحب، د محاسب ميا فضل کريم صاحب او خزانچي ميا عبدالله شاه صاحب ؤ. انجمن د هر يو د اخلاص او کارکردګۍ مشکور دے. سږکال د ناظم او مهتمم عهده يوه شوه او هغه فخرِ افغان صاحب ته حواله شوه. باقي عهدېداران بدستور دي.

د انجمن مالي حالت:

پروسکال د انجمن امدن 8,563 روپۍ وه او بقايا د اووم کال 7,407 روپۍ دي. ټولې جمع شوې روپۍ 15,970 دي چې هغې کښې د پروسکال او سږکال خرڅ 5,001 روپۍ شوے دے او 10,996 روپۍ خزانه کښې پرتې دي – سره د دې چې سږکال قوم د ډېرو مرضونو، مرګونواو فصلونو پۀ بربادۍ خراب شوے ؤ. لېکن بيا هم د اميد نه زياته چنده شوې ده. انجمن د قوم د ايثار، کمال او د همدردۍ شکريه ادا کوي او دعا کوي چې الله دې دوي د هر افت نه ائنده د پاره پۀ امان وساتي.

د انجمن رفتار:

د خداے فضل دے، څومره چې د انجمن لاس رسېدلے دے او څومره چې د انجمن طاقت او قابليت دے، انجمن د خپل مقصد پۀ حصول کښې د پوره ايماندارۍ نه کار اخستے دے او مخکښې د همدردانو او د خېرخواهانو پۀ دعا سره خپل منزل ته د رسېدو کوشش کوي. زۀ دا وئيلے شم چې انجمن د خپل مقصد تکميل کښې پۀ سېر کښې پوڼۍ هم نۀ ده رېشلې. لا خو د کار تمهيد تمهيد دے. مګر دا د انجمن د پاره د نا اميدۍ او د قوم د پاره د پست همتۍ څۀ وجه نۀ شي کېدې؛ ولې څومره چې يو کار يا مقصد لوے وي، هومره د هغې د تکميل وسائل پېدا کول هم مشکل وي. د يوې جونګړې جوړول يا ورانول خو ډېر اسان وي لېکن د يو محل د تعمير د پاره د لائقومعمارانو، د ډېرې اعلٰي مصالحې او د کافي سامان او د تجربه کار تنظيمونو او مزدورانو ضرورت وي او د هغې د پاره څومره زمانه او وخت او دولت پکار وي!!! داسې هغه انجمن چې د هغې مقصد د يو داسې برباد شوي او پرېوتي قوم اصلاح مطلب وي، تاسو پوهېږئ چې د هغې د پاره د څومره لائقو کسانو، همدردانو او د څومره جيدو عالمانو او د څومره فصيح او بليغ مبلغانو او د څومره قومي شاعرانو او د څومره ايثار او د قربانۍ ضرورت وي! ځکه چې دا انجمن نوے دے، داسې د دې کارکنان او ممبران قومي دنيا ته نوي راغلي دي. څومره چې دوي زړېږي، هومره هومره به د دوي خيالات ځوانېږي او پخېږي. د انجمن د فعاليت کار د هغې د ممبرانو پۀ قابليت او د هغوي د کار د نوعيت پۀ واقعيت وي. پۀ دې انجمن کښې کۀ څۀ کمے وي، هغه پۀ نخښه کول د واقف کارو او د تجربه کارو کسانو دے. مونږ داسې بدقسمته قوم يو چې مونږ کښې اول خو د داسې خلقو قحط دے او کۀ خال خال چرته پېدا هم شي، د هغوي قابليت او وخت پۀ غېر قوم لکه د مرئيانو خرڅېږي.